Giáo án Những chiếc lá thơm tho (Chân trời sáng tạo 2023) | Giáo án Ngữ văn 8

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ

– GV yêu cầu HS: đọc và giới thiệu về tác giả Trương Gia Hòa và tác phẩm Những chiếc lá thơm tho.  

– GV hướng dẫn cách đọc. GV đọc mẫu thành tiếng một đoạn đầu, sau đó HS thay nhau đọc thành tiếng toàn VB.

– HS lắng nghe.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

– HS nghe và đặt câu hỏi liên quan đến bài học.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

– HS trình bày sản phẩm thảo luận

– GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

– GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng.

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

– Tên: Trương Gia Hòa

– Sinh năm: 1975

– Quê quán: quê ở Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh

– Trương Gia Hòa xuất hiện trên văn đàn từ giữa những năm 1990 khi còn là sinh viên Khoa Ngữ văn – Báo chí Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP Hồ Chí Minh. 

– Sau khi ra trường, Trương Gia Hòa làm Biên tập viên Nhà xuất bản Văn Nghệ, Biên tập viên báo Sài Gòn Tiếp Thị, báo Pháp Luật. Sau vì lí do sức khỏe, chị làm việc tự do. Nhà thơ đã có nhiều bài thơ, tản văn và truyện ngắn in trên các báo và tạp chí, Hội viên Hội Nhà văn TPHCM.

– Sau một thời gian làm xuất bản, Trương Gia Hòa chuyển sang làm báo đồng thời là cây bút viết tản văn rất có duyên. Vài năm nay trở lại đây Trương Gia Hòa bất ngờ gặp phải bệnh tật nhưng chị vẫn cố gắng viết, để phần nào giải tỏa nỗi lòng.

– Phong cách sáng tác: Mặc dù bất ngờ bị bệnh nhưng diễn ngôn của Trương Gia Hòa vẫn được thể hiện một cách tự nhiên, mạch lạc, quyến rũ và trữ tình, không chứa đựng bất kỳ cảm giác đau buồn nào, thậm chí đôi khi còn mang tính hóm hỉnh và lạc quan về tình yêu và cuộc sống.

– Trương Gia Hòa có nhiều tác phẩm tiêu biểu:

+ Tập thơ đầu tay “Sóng sánh mẹ và anh” của chị xuất bản năm 2005

+ Tập sách “Đêm nay con có mơ không?” là ấn phẩm thứ hai của Trương Gia Hòa, gồm 45 bài chọn lọc (tản văn, 2017).

+ Sài Gòn thềm xưa nắng rụng (tản văn, 2018)

– Ông được tặng giải thưởng Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh 2007 tác phẩm Đêm nay con có mơ không?

2. Tác phẩm

– Trong lời mẹ hát được in trong cuốn Ban mai xanh

– Năm xuất bản: 1994.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

* NV1: 

Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ

– GV yêu cầu HS dựa vào văn bản vừa đọc, trả lời câu hỏi: 

+ Xác định thể loại của văn bản.

+ Tóm tắt tác phẩm Những chiếc lá thơm tho.

+ Xác định bố cục của văn bản.

– HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

– HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi

– HS trình bày sản phẩm.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

– HS trình bày sản phẩm thảo luận

– GV gọi HS nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

– GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng

* NV2:

Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ

– GV đặt câu hỏi:

– GV yêu cầu HS thảo luận:

+ Những chiếc lá được tác giả nhắc đến trong đoạn văn là những loại lá nào?

+ Những loại lá được tác giả nhắc đến có ý nghĩa như thế nào với nhân vật tôi?

– HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

– HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi

– HS trình bày sản phẩm.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

– HS trình bày sản phẩm thảo luận

– GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

– GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng

GV chốt lại kiến thức

* NV3: 

Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ

– GV yêu cầu học sinh trả lời một số câu hỏi:

+ Những chiếc lá được tác giả nhắc đến giúp tác giả liên tưởng đến hình ảnh nào?

+ Hình ảnh người bà xuyên suốt trong tác phẩm có ý nghĩa như thế nào đối với nhân vật tôi.

– HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

– HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi;

– HS trình bày sản phẩm.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

– HS trình bày sản phẩm thảo luận

– GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

– GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng

* NV4: 

3. Đọc – kể tóm tắt

– Thể loại: truyện ngắn.  

– Tóm tắt:

     Đang cầm chiếc lá bồ đề trên tay, nhìn ngắm nó thật kỹ tác giả lại nhớ về cả quãng thời gian tuổi thơ loanh quanh trong sân vườn và chơi cùng những chiếc lá. Cả miền tuổi thơ của tác giả chỉ bé lại bằng những chiếc lá, cùng với bàn tay ấm áp yêu thương của bà. Ở đó, có hình ảnh của bà chỉ cho cháu gấp những chiếc lá thành các con vật ngộ nghĩnh cho cháu chơi. Mỗi khi cháu ốm, lại được nhõng nhẽo bên bà, được bà chăm sóc yêu thương. Chính tình yêu của bà cùng với những nồi lá bà đun đã giúp cháu khỏi ốm. Những nồi lá không chỉ chữa lành thể xác mà còn xoa dịu cả tâm hồn. Những chiếc lá như là thứ thuốc kì diệu không bao giờ mất đi mà theo tác giả đến tận khi lớn lên. Người bà không chỉ đem những chiếc lá vào tuổi thơ êm đẹp của cháu mà còn mà còn dành nó đến cho người bạn đời của bà. Bà coi những chiếc lá như là thứ kỷ vật thơm tho, được bà trân trọng mang đến cho ông. Để khi ông mất, ông có thể được nằm trên những hương thơm, được thấy tình cảm sâu sắc của bà đang ở cạnh bên. Bà lặng lẽ phơi lá, lặng lẽ chuẩn bị tất cả mọi thứ tốt nhất cho ông. Con cháu và cả tác giả đều ngưỡng mộ những cái tình cảm mà ông bà dành cho nhau, nó không ngạt mà dịu nhẹ như hương thơm của những chiếc lá trong vườn của bà. Sau này khi lớn lên, mọi thứ thuốc nhưng không đâu sánh bằng những nồi lá xông của bà cho cháu lúc ốm và không hương thơm nào êm dịu hơn thứ lá thơm của bà.    

– Bố cục: 2 phần

+ Đoạn 1. Từ đầu đến “trở về cát bụi”: Tuổi thơ trong tâm trí của nhân vật tôi.

+ Đoạn 2: Tiếp đến “những đường gân lá”: Hình ảnh người bà trong quá khứ gắn liền với tuổi thơ của nhân vật tôi.  

II. Tìm hiểu chi tiết

1. Tuổi thơ trong tâm trí của nhân vật tôi.

– Tuổi thơ của những đứa trẻ làng quê có lẽ luôn gắn liền với những thứ mộc mạc, giản dị – được ở bên bà:

+ Chơi cùng những chiếc lá với đủ màu sắc.

+ Những con cào cào, con chim sẻ, con rết thắt bằng lá dừa.

+ Những cái đèn lồng bằng lá cau kiểng.

+ …

= > Người bà với bàn tay khéo léo của mình, chỉ cho nhân vật tôi cách làm con cào cào bằng lá dứa, lồng đèn bằng lá cau kiểng, lá xoài thì làm đầu trâu. Mỗi lá thì đều làm được những thứ đồ chơi thú vị.

2. Hình ảnh người bà trong quá khứ gắn liền với tuổi thơ của nhân vật tôi.

–  Tác giả liệt kê rất nhiều loại lá, những loại lá đó cũng gắn liền với nhân vật tôi mỗi lúc bị ốm.

+ […] Nấu một nồi nước rồi cho dung dịch trong viên thuốc ấy vào nồi, hơi bốc lên cũng thơm hương sả, hương lá bưởi, lá chanh, cũng vã mồ hôi […]

+ Những ngày như thế, tôi thèm được ở gần bà, để nhõng nhẽo, để sụt sịt, rồi bà sẽ thương mình “đứt ruột” mà đi nhanh ra sau nhà, hái bảy, tám loại lá vào nấu cho tôi một nồi xông”.

= > Nhân vật tôi thì được làm nũng với bà, được lau mồ hôi lên người bà. Chính nhờ tình yêu, sự quan tâm chăm sóc của bà mà cháu đã khỏi ốm. Để rồi tận khi đã lớn, cũng bị ốm nhưng lại không nhanh khỏi như khi ở bên cạnh bà. Không chỉ do những nồi lá xông của bà mà có lẽ, chính sự hiện hữu của bà lúc đó, sự ỷ lại vào bà cũng là một liều thuốc tinh thần giúp cháu nhanh khỏi ốm.