Soạn bài Những con cá cờ
Đọc văn bản “Những con cá cờ” (trang 110-112 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1) và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
Chọn phương án trả lời đúng cho mỗi câu hỏi (từ câu 1 đến câu 4):
Câu 1 (trang 113 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Truyện viết về đề tài gì?
A. Thiếu nhi.
B. Loài vật.
C. Hà Nội.
D. Mùa hè.
Trả lời:
Chọn đáp án: A.
Câu 2 (trang 113 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Phương án nào nêu đúng về bối cảnh của câu chuyện?
A. Khu tập thể vốn toàn những hộ độc thân, gần Hồ Tây (Hà Nội); vào mùa hè
B. Khu tập thể của các gia đình gồm nhiều thế hệ cùng sinh sống; vào mùa hè
C. Các vùng quê quanh Hà Nội, nơi bố mẹ bọn trẻ về thăm con vào mỗi dịp hè
D. Khu vườn bách thú của Hà Nội, nơi bọn trẻ được tham quan vào mỗi dịp hè
Trả lời:
Chọn đáp án: A.
Câu 3 (trang 113 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Hình ảnh những con cá cờ được miêu tả trong phần (1) của văn bản thể hiện điều gì?
A. Cuộc sống bình yên, an toàn, hạnh phúc, tràn đầy niềm vui được thoả sức khám phá những điều mới mẻ của lũ trẻ con trong khu tập thể.
B. Cuộc sống quen thuộc, chật hẹp, đơn điệu, không được thoả sức khám phá, phát hiện những niềm vui mới mẻ của lũ trẻ con trong khu tập thể.
C. Cuộc sống tràn đầy niềm vui mới mẻ mà lũ trẻ con mang tới cho khu tập thể vào mỗi mùa hè.
D. Cuộc sống vất vả, nhọc nhằn, tạm bợ của những hộ độc thân trong khu tập thể vốn được cải tạo lại từ tòa biệt thự cổ hai tầng.
Trả lời:
Chọn đáp án: B.
Câu 4 (trang 113 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Đoạn văn “Vẳng đến từ xa một tiếng đàn […] tim đập…” kể về điều gì?
A. Giấc mơ của Quang sau khi đã thả những con cá cờ ra Hồ Tây
B. Giấc mơ của Quang trong lúc bị lạc và thiếp đi ở ga tàu hoả
C. Những điều Quang đang chứng kiến khi cùng các bạn đứng trước cung Thiếu nhi
D. Những điều Quang và các bạn tưởng tượng khi cùng chơi ở khu nhà tập thể
Trả lời:
Chọn đáp án: B.
Câu 5 (trang 113 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Ghép trích dẫn ở bên A với phương án phù hợp được nêu ở bên B:
|
A |
B |
|
1) Áo quần, xe pháo dắt díu nhau ra đường làm gì nữa cho thêm bụi và thêm mệt? |
a) Lời đối thoại của nhân vật vợ Chất
|
|
2) Các anh ơi, bọn trẻ con! … |
b) Lời kể của người kể chuyện ngôi thứ ba |
|
3) Ngoài kia phố xá vẫn ồn ào. Leng keng chuông tàu điện và ẩm ẩm ô tô chạy. Những quả bóng bay đủ màu sắc… Những que kem ngọt lịm và mát lạnh… Công viên, mặt hồ xanh, chiếc xuồng máy lao vun vút tung bọt trắng…. Vườn bách thú, nào sư tử, hổ báo, cá sấu, đại bàng và khỉ, đủ mọi loại khỉ… Thành phố rộng lớn còn biết bao nhiêu điều mới lạ, kì thủ nữa mà nó chưa biết. |
c) Lời độc thoại nội tâm của nhân vật Chất được dẫn gián tiếp, hoà vào lời của người kể chuyện ở ngôi thứ ba |
|
4) Cho đến nay, những con cá cờ ấy vẫn còn sống. Chúng may mắn không phải luẩn quẩn trong bể nước dưới chân hòn núi giả. Lòng hồ mênh mông… |
d) Lời đối thoại của nhân vật Chất |
|
e) Lời kể của người kể chuyện ngôi thứ ba nhưng như nhập vào tâm trạng của nhân vật Quang |
Trả lời:
1 – c
2 – a
3 – e
4 – b
Câu 6 (trang 114 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Hãy tóm tắt truyện Những con cá cờ.
Trả lời:
Câu chuyện kể về cậu bé Quang cũng giống như nhiều đứa trẻ, mùa hè sẽ được đón lên Hà Nội cùng bố mẹ trong một khu tập thể. Chúng chơi với nhau rất vui vẻ và Quang rất giỏi câu những con cá cờ từ cái bể đen ngòm bỏ vào bình thủy tinh. Ý định đưa vợ con đi chơi của Chất – bố Quang ngày càng nhạt dần còn lũ trẻ thì đã quá chán cái khu tập thể. Chúng kéo nhau đi chơi ở nhiều nơi nhưng Quang bị lạc. Cuối cùng, cậu bị bố đánh nhưng điều làm cậu khóc lại là những chú cá cờ bị rơi ra khỏi chiếc bình đã vỡ tan. Cuối truyện, cậu mang những chú cá ra Hồ Tây thả, cho chúng được tự do.
Câu 7 (trang 114 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Chỉ ra sự khác biệt trong suy nghĩ và tâm lí của những người lớn với bọn trẻ trong khu tập thể.
Trả lời:
Trong suy nghĩ của người lớn ở khu tập thể, họ luôn coi sự yên ổn, chừng mực làm trọng, rất ngại phải đi chơi, không thích dắt díu nhau ra đường.
Thế nhưng bọn trẻ con, cho dù trò chơi hấp dẫn thì chúng cũng mau chán, chúng thấy khu nhà quá chật hẹp, tù túng và mong muốn được thoát ra bên ngoài thăm thú.
Câu 8 (trang 114 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Xác định chủ đề của truyện. Chi tiết những chú cá cờ sống trong “cái bể xi măng hình bầu dục khá lớn, giữa bể là hòn non bộ và trong bể lúc nào cũng lưng lửng một lớp nước lưu cữu, đen sẫm như mực…” và những hình ảnh trong “giấc mơ ban nãy của cậu bé Quang” có ý nghĩa như thế nào trong việc làm sáng tỏ chủ đề?
Trả lời:
– Chủ đề: phê phán lối sống tù túng, chật hẹp, bó buộc của con người và mong ước một cuộc sống tự do
– Chi tiết những chú cá cờ sống trong “cái bể xi măng hình bầu dục khá lớn, giữa bể là hòn non bộ và trong bể lúc nào cũng lưng lửng một lớp nước lưu cữu, đen sẫm như mực…” đại diện cho những con người sống mãi trong sự tù túng, cũ mòn, không tìm thấy lối đi, khiến cho họ trở nên “ngù ngờ và ngốc nghếch hơn nhiều so với đồng loại sống ở nơi thông thoáng”
– Chi tiết những hình ảnh trong giấc mơ của Quang thể hiện cho ước mơ, khát vọng của đứa trẻ hay con người hướng tới một cuộc sống rộng mở hơn, có sự tự do, thoát khỏi những cái bể hay “khu tập thể” sáo mòn.
Câu 9 (trang 114 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Chi tiết “những con cá cờ” ở cuối truyện được Quang thả ra Hồ Tây, “lòng hồ mênh mông” có ý nghĩa gì?
Trả lời:
Chi tiết có ý nghĩa giống như một sự giải thoát. Những con cá cờ bị nhốt trong cái bể xi măng đen ngòm làm cho chúng ngù ngờ và ngốc nghếch cũng giống như những đứa trẻ bị nuôi thả trong khu tập thể tách biệt với thế giới bên ngoài. Quang thả chúng đi tức là cho chúng cơ hội tự do, cũng nói lên ước mơ của cậu bé sẽ có thể đến với những chân trời mới tự do hơn.
Câu 10 (trang 114 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Hãy chọn nhập vai nhân vật người bố hoặc nhân vật cậu bé Quang để chia sẻ bài học mà nhân vật rút ra từ câu chuyện này.
Trả lời:
Tôi là Chấp – bố của Quang. Qua câu chuyện mà con trai trải qua, tôi rút ra được bài học không nên giam con trẻ trong giới hạn mà người lớn áp đặt lên chúng, nếu có cơ hội hãy mang chúng đến với thế giới rộng lớn ngoài kia.
Xem thêm các bài soạn văn lớp 9 Cánh diều hay, chi tiết khác:
Thảo luận về một vấn đề đáng quan tâm trong đời sống
Tự đánh giá: Những con cá cờ
Hướng dẫn tự học trang 114
Tri thức ngữ Văn trang 115
Bàn về đọc sách
Khoa học muôn năm