Giáo án Thực hành tiếng Việt trang 64 (Kết nối tri thức) 2023| Ngữ văn 7

2.Hoạt động 2: Hình thành kiến thức – 10 phút

a. Mục tiêu: 

– Hình thành cho HS kiến thức về khái niệm, đặc điểm và cách xác định thuật ngữ. b. Nội dung:

– GV tổ chức các hoạt động nhóm và hướng dẫn học sinh ôn tập lại những kiến thức về thuật ngữ. 

c. Sản phẩm:

– Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

Tổ chức thực hiện

Sản phẩm

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu khái niệm thuật ngữ

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

Câu 1:

     Trong hai cách giải thích sau về nghiã của từ “nước”, cách giải thích nào thông dụng ai cũng có thể hiểu đựơc? Cách giải thích nào không thể hiểu được nếu thiếu kiến thức về hoá học? 

– Cách 1: Nước là chất lỏng không màu, không mùi, có trong sông, hồ, biển…

– Cách 2: Nước là hợp chất của các nguyên tố hi-đrô và ô-xi, có công thức là H2O

Câu 2: 

    Em hãy đọc các định nghĩa sau, cho biết các định nghĩa này ở những bộ môn nào? Các từ in đậm chủ yếu được dùng trong loại văn bản nào?  

– Thụ phấn là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy.

– So Sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

– Thủy triều là hiện tượng dao động, thường xuyên có chu kỳ của các khối nước trong các biển và đại dương.

? Từ việc tìm hiểu các ví dụ trên em hiểu thuật ngữ là gì?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

– HS nghe và trả lời

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

– HS trả lời câu hỏi

– GV gọi HS nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định

Câu 1: 

– Cách 1: Giải thích đặc điểm bên ngoài của sự vật (dạng lỏng hay rắn? Màu sắc, mùi vị thế nào? Từ đâu hay từ đâu mà có) hình thành trên cơ sở kinh nghiệm, có tính chất cảm tính, ai cũng có thể hiểu được.

-> Cách giải thích thông thường.

– Cách 2: Giải thích các đặc tính bên trong của sự vật, được cấu tạo từ yếu tố nào, mối quan hệ giữa các yếu tố đó ? -> Giải thích qua việc nghiên cứu bằng lí thuyết và phương pháp khoa học, qua việc tác động vào sự vật để sự vật bộc lộ những đặc tính của nó 

->Người nghe muốn hiểu phải có kiến thức chuyên ngành hóa học.

Câu 2:

– Các định nghĩa thuộc bộ môn: Sinh học, văn học, địa lý.

– Sử dụng trong các văn bản khoa học, công nghệ.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu đặc điểm của thuật ngữ – cách xác định thuật ngữ và nghĩa của thuật ngữ

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

GV yêu cầu HS đọc thông tin trong hộp Nhận biết đặc điểm và chức năng của thuật ngữ.

GV đưa ra ví dụ 1:

a. Muối là hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc acid.

b. Canh còn hơi nhạt, con thêm tí muối nữa đi.

? Theo em trong 2 ví dụ trên, từ “muối” nào được dùng với tư cách là thuật ngữ, từ nào được dùng với tư cách là từ ngữ thông thường? 

GV đưa ra ví dụ 2:

a. Liệu con vi-rút này có biến thể nào khác hay không vẫn còn là một ẩn số.

b. Ẩn số của phương trình này là một số thập phân.

? Theo em trong 2 ví dụ trên, từ “ẩn số” nào được dùng với tư cách là thuật ngữ, từ nào được dùng với tư cách là từ ngữ thông thường?

? Từ hai ví dụ trên em hãy nêu chức năng của thuật ngữ?

? Từ đó nêu cách xác định thuật ngữ và nghĩa của thuật ngữ?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

– HS nghe và trả lời

I. Thuật ngữ:

– Khái niệm: Thuật ngữ là từ hoặc cụm từ cố định, được sử dụng theo quy ước của một lĩnh vực chuyên môn hoặc ngành khoa học nhất định.

– Chức năng:  

+ Có những từ ngữ khi thì được dùng với tư cách là một thuật ngữ, khi lại được dùng như một từ ngữ thông thường.

+ Có những thuật ngữ đôi khi được dùng như từ ngữ thông thường.

– Cách xác định thuật ngữ: dựa vào ngữ cảnh

– Cách xác định nghĩa của thuật ngữ:

+ Tìm trong Bảng tra cứu thuật ngữ.

+ Đọc các từ điển chuyên ngành.