Trở gió – Ngữ văn lớp 7
1. Nội dung tác phẩm Trở gió
Cuộc hẹn của chúng tôi không rõ ràng, mỗi năm gió lại đến bằng một ngày khác nhau. Nên vừa bước qua tháng Chín, tôi bắt đầu dời chiếc chuông gió sang cửa sổ phía đông. Cuộc chờ đợi nhiều khi rất dài, đến nỗi quên phứt đi. Để rồi một sớm mai, bỗng nghe hơi thở gió rất gần. Thoạt đầu, âm thanh ấy sẽ sàng từng giọt tinh tang, thoảng và e dè, như ai đỏ đúng đằng xa ngoắc tay nhẹ một cái, như đang ngại ngần không biết người xưa có còn nhớ ta không. Rồi nó mừng húm, khi nhận ra tôi chẳng quên được nó bao giờ […] Cái chuông gió với những âm thanh mỏng manh trở thành thủ đồ chơi lãng nhách, chẳng thể hiện nổi sự hùng hực, dạt dào của nó – bây giờ lớn thành một dòng gió, xấp xãi, cuống quýt xốc vào tấm tôn bên cháy đông đã bị đứt định tử mùa trước. Cồn cào. Nồng nhiệt. Mà thiệt dịu dàng. Ôi! Gió chướng.
Tôi thường đón gió chướng về với một tâm trạng lộn xộn, ngổn ngang. Mừng đó rồi bực đó. Sao tôi lại chờ đợi nó, chẳng phải năm nào cũng vậy, lúc cầm cây chổi ra quét sân, đúng trong gió đầm địa tôi cũng buồn, buồn muốn chết. Trời ơi, gió nầy là sắp hết năm đây, sắp già thêm một tuổi đây, mình đã kịp sống gì đâu, tay minh vẫn trắng như vầy… Mỗi lần gió về lại cảm giác mình mất một cái gì đó không rõ ràng, không giải thích được, như ai đó đuổi theo đằng sau, tôi gấp rãi ăn, gấp rãi nói, gấp rãi cười, gấp rãi khi ngày bắt đầu rụng xuống…
Nhưng tôi vẫn mong gió chướng về Sự chờ đợi đã thành thói quen của thời thơ dại. Khi gió bắt đầu hiu hiu se lạnh, đám con rút nhảy cà tưng, háo hức vỗ tay cười, vậy là gần được sắm áo, dép mới rồi (nhà nghèo, cả năm chỉ được dịp này chứ mấy) Gió chướng (và gió bấc) với tôi là gió Tết, dù từ khi bắt đầu mùa gió đến Tết, mất gần ba tháng ròng Má tôi cũng coi nó là gió Tết, nghe gió, má thuận miệng hát “Cấy rồi mùa qua sông cấy mướn. Ông trời ống thổi ngọn chưởng buồn cha chả là buồn…” rồi thở dài cái thượt “Ở hư, lụi hụi mà hết năm…”. Dường như tâm trạng mà khác tôi, những sợi gió cử như xốn xang vào nỗi nghèo túng, sợ không lo nổi một cái Tết tử tế cho cả nhà.
Mả, tánh lo xa. Chứ gió chướng vào mùa thi lúa cũng vừa chín tới, hi vọng rực lên theo màu lúa. Mùi rơm thơm ràn rụa thổi ngang đồng, nỗi buồn lo của má tan không thành tiếng, tan mau như sương. Đảng chờ đợi lắm, vì mùa gió chướng cũng là mùa thu hoạch. Gió thổi tạnh ráo những đôi chân suốt một mùa đầm địa trên đồng bãi. Liếp mía đặt tử hồi tháng Hai, tháng Ba, đợi gió mới chịu già, nước ngọt và trĩu, cầm khúc mía trên tay, nghe nặng trịch. Vụ sữa chúa cây lúc lỉu, căng bóng, […] nửa đêm dơi ăn rớt lịch bịch ngoài hè. Còn dưa hấu nữa, ui chao…
[…] Gió chướng với tôi, một đứa bấp bỏm văn chương, nó “gọi” khủng khiếp. Tôi vẫn thường hình dung, một mai mình đi xa, xa lắm, xa cả những mùa gió, hoặc đọc, hoặc ai đó nhắc chỉ gọn lỏn hai từ “gió chướng”, ngay lập tức tôi sẽ chết giấc trong nỗi nhớ quê nhà. Và những hình ảnh quen thuộc hàng hàng lũ lượt hiện ra, những núi rom vướng oằn nhánh me, giồng bạc hà cháy lá, con nước rong linh định lém bờ sông, má đúng rê lúa, trấu bay xả quần(10) về cuối gió, vài buồng cau quả lửa thắp lửa trên cao, tiếng chảy quết bánh phồng thâm u trong rặng dừa nước… Trời lúc nào cũng mát liu riu, nắng thức rất trễ, tầm tám giờ sáng mới thấy mặt trời ngai ngái loi loi, nắng không ra vàng không ra trắng, mây cụm lại rồi rã từng chùm trên đầu.
Ở đó, siêu thị chất đầy những dưa hấu, dưa kiệu, dưa hành, bánh chưng, bánh tét, liệu ở đó, có ai bán một mùa gió cho tôi?
2. Tác giả Nguyễn Ngọc Tư
1. Tiểu sử
– Nguyễn Ngọc Tư (1976), sinh ra trong một gia đình nông dân tại xã Tân Duyệt, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau
– Là một nhà văn, thành viên Hội nhà văn Việt Nam
2. Sự nghiệp
– Cô học hết cấp Phổ thông Cơ sở đã nghỉ học, mong muốn xin làm việc tại một cơ quan văn nghệ báo chí tỉnh Cà Mau, môi trường thuận tiện có thể phát triển nghề cầm bút mà cô đam mê.
– Phong cách sáng tác: viết về tình bạn ở đồng quê…
– Các tác phẩm tiêu biểu: Ngọn đèn không tắt (2000), Cánh đồng bất tận (2005), Truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư (2005)…
3. Tác phẩm Trở gió
1. Tìm hiểu chung
a. Xuất xứ
– Trích từ Tạp văn Nguyễn Ngọc Tư (2005)
b. Bố cục Trở gió
c. Thể loại
Văn bản Trở gió thuộc thể loại tạp bút
d. Phương thức biểu đạt
Phương thức biểu đạt của văn bản Trở gió là tự sự
2. Giá trị nội dung, nghệ thuật
a. Giá trị nội dung của văn bản Trở gió
Tác giả Nguyễn Ngọc Tư đã tạo nên một hình dung trọn vẹn về những cơn gió chướng. Mùa gió chướng về không chỉ là sự thay đổi thời tiết, báo hiệu một năm cũ sắp qua, mà còn gợi trong tâm trạng của con người những cảm xúc ngóng chờ, vội vã ngổn ngang. Dẫu vậy, hai từ “gió chướng” vẫn gắn liền với nỗi nhớ và những kỉ niệm về gia đình và quê hương vô cùng đẹp đẽ, không thể nào quên.
b. Giá trị nghệ thuật của văn bản Trở gió
– Ngôn ngữ gợi hình, gợi cảm
– Sử dụng nhiều hình ảnh so sánh, nhân hóa
– Nhiều từ ngữ địa phương, mang đậm phong cách Nam Bộ.
Sơ đồ tư duy về văn bản Trở gió:
Xem thêm các bài tóm tắt tác giả, tác phẩm Ngữ văn lớp 7 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:
Tác giả – tác phẩm: Gặp lá cơm nếp
Tác giả – tác phẩm: Trở gió
Tác giả – tác phẩm: Chiều Sông Thương
Tác giả – tác phẩm: Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ
Tác giả – tác phẩm: Người thầy đầu tiên