Giáo án Những cánh buồm (Cánh diều) 2023| Ngữ văn 7

2.1 Kiến thức ngữ văn

Mục tiêu: [2]; [3]; [5]

Nội dung: 

GV sử dụng KT chia sẻ nhóm đôi

HS dựa vào sơ đồ tư duy đã chuẩn bị ở nhà để hoàn thành nhiệm vụ nhóm

Tổ chức thực hiện

Sản phẩm 

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

– Trò chơi tiếp sức – chia lớp thành 3 đội (3 nhóm lớn): Thi viết nhanh (điền từ) thiếu vào dấu (…):

– Đặc điểm về từ ngữ và hình ảnh trong thơ:

+ Từ ngữ trong thơ thiên về …, đòi hỏi người đọc phải chủ động … để hiểu hết sự phong phú của ý thơ.

+ Hình ảnh trong thơ là hình ảnh về …. xuất hiện trong thơ, giúp cho việc diễn đạt nội dung thêm … 

– Cách hiểu ngữ cảnh và nghĩa của từ trong ngữ cảnh: 

Ngữ cảnh của một yếu tô’ ngôn ngữ trong câu hoặc văn bản thường được hiểu là:

+ Những … đứng trước hoặc đứng sau yếu tố ngôn ngữ đó. Theo nghĩa này, từ ngữ cảnh đổng nghĩa với từ …

+ Hoàn cảnh, tình huống giao tiếp (gồm các yếu tố: Chủ thể, đối tượng; mục đích giao tiếp; thời gian, nơi chốn diễn ra hoạt động giao tiếp). Theo nghĩa này, từ ngữ cảnh đồng nghĩa với các từ …

– Vai trò của ngữ cảnh:

+ Ngữ cảnh có vai trò … đối với việc xác định nghĩa của từ ngữ.

B2: Thực hiện nhiệm vụ 

– HS các nhóm theo dõi Kiến thức ngữ văn-SGK để điền từ nhanh (mỗi thành viên chỉ được viết 1 lần).

B3: Báo cáo, thảo luận

– GV yêu cầu các nhóm báo cáo sản phẩm.

– HS đại điện nhóm trình bày sản phẩm. Các nhóm còn lại theo dõi, nhận xét…

B4: Kết luận, nhận định 

HS: Những cặp đôi không báo cáo sẽ làm nhiệm vụ nhận xét, bổ sung cho cặp đôi báo cáo (nếu cần).

GV: – Nhận xét thái độ làm việc và sản phẩm của các nhóm, công bố kết quả.

– Chốt kiến thức trên các slide và chuyển dẫn sang mục sau.

1. Từ ngữ và hình ảnh trong thơ

– Từ ngữ trong thơ thiên về khơi gợi, đòi hỏi người đọc phải chủ động liên tưởng, tưởng tượng để hiểu hết sự phong phú của ý thơ.

– Hình ảnh trong thơ là hình ảnh về con người, cảnh vật,… xuất hiện trong thơ, giúp cho việc diễn đạt nội dung thêm gợi cảm, sinh động… 

2. Ngữ cảnh và nghĩa của từ trong ngữ cảnh

– Ngữ cảnh của một yếu tô’ ngôn ngữ trong câu hoặc văn bản thường được hiểu là:

+ Những từ ngữ, câu đứng trước hoặc đứng sau yếu tố ngôn ngữ đó. Theo nghĩa này, từ ngữ cảnh đổng nghĩa với từ văn cảnh.

+ Hoàn cảnh, tình huống giao tiếp (gồm các yếu tố: Chủ thể, đối tượng; mục đích giao tiếp; thời gian, nơi chốn diễn ra hoạt động giao tiếp). Theo nghĩa này, từ ngữ cảnh đồng nghĩa với các từ tình huống, bối cảnh.

– Ngữ cảnh có vai trò quan trọng đối với việc xác định nghĩa của từ ngữ.

I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG (…’)

Mục tiêu: [1]; [2]; [3]; [4]; [5]

Nội dung: 

GV sử dụng KT sơ đồ tư duy để khai thác phần tìm hiểu chung

HS dựa vào sơ đồ tư duy đã chuẩn bị ở nhà để hoàn thành nhiệm vụ nhóm

Tổ chức thực hiện

Sản phẩm 

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

a. Đọc

– Hướng dẫn: Đọc toàn bài với giọng chậm rãi dịu dàng, trầm lắng phù hợp với việc diễn đạt tình cảm của cha với con.

+ Lời của con: ngây thơ, hồn nhiên

+ Lời của cha: ấm áp, dịu dàng thể hiện tình yêu con, cảm xúc tự hào về con, về tuổi thơ của mình, về sự tiếp nối cao đẹp của các thế hệ.

– HS đọc đúng, giải thích được một số từ khó.

– Hướng dẫn cách đọc chậm (đọc theo thẻ).

+ Đọc thẻ trước, viết dự đoán ra giấy.

+ Đọc văn bản và đối chiếu với sản phẩm dự đoán.

b. Tác giả

– Cho học sinh thực hành đọc văn bản theo hướng dẫn.

– Chia nhóm cặp đôi

– Các cặp đôi trao đổi sản phẩm đã chuẩn bị cho nhau để cùng nhau trao đổi về sơ đồ tư duy đã chuẩn bị từ ở nhà, có thể chỉnh sửa nếu cần thiết.

B2: Thực hiện nhiệm vụ 

GV:

1. Hướng dẫn HS cách đọc và thực hiện phiếu bài tập.

2. Theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần)

HS: 1. Đọc văn bản, các em khác theo dõi, quan sát bạn đọc.

2. Xem lại nội dung phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà. (MH lớp học đảo ngược)

– HS quan sát phiếu học tập của bạn, cùng nhau chia sẻ, trao đổi và thống nhất ý kiến.

B3: Báo cáo, thảo luận

– GV yêu cầu 1 vài cặp đôi báo cáo sản phẩm.

– HS đại điện cặp đôi trình bày sản phẩm. Các cặp đôi còn lại theo dõi, nhận xét và ghi chép kết quả thảo luận của các cặp đôi báo cáo.

B4: Kết luận, nhận định 

HS: Những cặp đôi không báo cáo sẽ làm nhiệm vụ nhận xét, bổ sung cho cặp đôi báo cáo (nếu cần).

GV:

– Nhận xét thái độ làm việc và sản phẩm của các cặp đôi.

– Chốt kiến thức, chuyển dẫn sang mục sau

2. Tác phẩm

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

– Yêu cầu HS tiếp tục quan sát phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà và trả lời các câu hỏi còn lại:

+ Hãy nêu xuất xứ của văn bản?

+ Văn bản sử dụng những phương thức biểu đạt nào?

+ Văn bản chia làm mấy phần? Nêu nội dung của từng phần?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần).

HS: Xem lại nội dung phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà.

1. Tác giả

– Hoàng Trung Thông (1925 – 1993)

– Quê: Quỳnh Đôi, Quỳnh Lưu, Nghệ An

– Thơ của ông giản dị, cô đọng, chứa đựng cảm xúc trong sáng.

– Nhiều bài thơ của ông đã được phổ nhạc.

2. Tác phẩm

– Thể thơ: thơ tự do

– Xuất xứ: Bài thơ Những cánh buồm rút ra từ tập thơ cùng tên (1964).

– Phương thức biểu đạt: kết hợp biểu cảm, miêu tả, tự sự.

– Bố cục ( 3 phần)

+ P1: Từ đầu …lòng vui phơi phới.

🡪 Miêu tả hình ảnh của người cha và người con đi dạo trên bãi cát

+ P2: Tiếp theo đến…để con đi

🡪 Cuộc trò chuyện của hai cha con và mong muốn của người con

+ P3: Còn lại

🡪 Cảm nhận của người cha.