Giáo án Sinh học 11 Bài 11: Quang hợp và năng suất cây trồng mới nhất – CV5512

Nguyên tố hoá học

Cacbon

Oxi

Hiđrô

Các nguyên tố khác

Tỉ lệ %

45%

42-45%

6,5%

5-10%

Họat động của giáo viên

Họat động của học sinh

Nội dung

A. KHỞI ĐỘNG

* Mục tiêu :

–  Kích thích học sinh hứng thú tìm hiểu bài mới

 –  Rèn luyện năng lực tư duy phê phán  cho học sinh.

*  Phương pháp:  trò chơi, gợi mở..

* Định hướng năng lực: giải quyết vấn đề, năng lực nhận thức

SP cần đạt sau khi kết thúc hoạt động:

Học sinh tập trung chú ý;

Suy nghĩ về vấn đề được đặt ra;

Tham gia hoạt động đọc hiểu để tìm câu trả lời của tình huống khởi động,

Từ cách nêu vấn đề gây thắc mắc như trên, giáo viên dẫn học sinh vào các hoạt động mới: Hoạt động hình thành kiến thức.

ĐVĐ: GV giới thiệu sơ lược chương trình sinh 12.

B: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

* Mục tiêu :

– Giải thích được quang hợp quyết định đến năng suất cây trồng

– Phân biệt được năng suất sinh học và năng suất kinh tế.

– Hiểu được cơ sở khoa học của các biện pháp kĩ thuật làm tăng năng suất cây trồng thông qua sự điều khiển của quang hợp

*  Phương pháp: Thuyết trình , phân tích, giảng bình

* Định hướng năng lực: giải quyết vấn đề, năng lực nhận thức

GV giới thiệu tranh vẽ hình 10.1; Hướng dẫn HS quan sát:

– Xét tại điểm nồng độ CO2 = 0,01 (diểm bù ánh sáng) dù cường độ ánh sáng có đến 18.000 lux thì sự khác biệt về cường độ QH cũng rất ít.

Nếu xét tại điểm nồng độ CO2 = 0,32(điểm bão hoà ánh sáng) , khi tăng cường độ ánh sáng thì cường độ QH tăng rất mạnh (Các đượng biều thị cường đọ QH trên hình tách xa nhau)

GV chỉ rõ điểm bù ánh sáng, điểm bão hoà ánh sáng trên hình vẽ.

Yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK và trả lời:

– Điểm bù ánh sáng là gì?

– Điểm bão hoà ánh sáng là gì?

– Từ điểm bù ánh sáng đến điểm bão hoà ánh sáng, cường độ quang hợp có mối tương quan như thế nào với cường độ ánh sáng?

– Vậy cường độ ánh sáng ảnh hưởng như thế nào đến cường độ quang hợp?

GV: Lưu ý rằng cường độ ánh sáng không tác động đơn lẻ đến đến cường độ quang  hợp mà trong mối tương tác với các nhân tố khác của môi trường (hàm lượng CO2  nhiệt độ ….)

– Vậy có cách nào để điều chỉnh ánh sáng cho trồng trọt không?

Các tia sáng có độ dài bước sóng khác nhau

 – Có phải tất cả các tia sáng đều có ý nghĩa đối với QH?

– Thành phần của tia sáng có bị biến động không? Khi nào?

GV: Trong tự nhiên nồng độ CO2 trung bình là 0,03%. Nồng độ CO2 thấp nhất  mà cây có thể QH được là 0,008 – 0,01%.

– Nguồn cung cấp CO2 cho không  khí  có từ đâu?

 GV giới thiệu tranh vẽ hình 10.2 : Đường biểu thị sự phụ thuộc của QH vào nồng độ CO2:

+Đường I: Cây bí đỏ

+Đường II: Cây đậu.

– Cường độ QH phụ thuộc như thế nào vào nồng độ CO2?

– Các loài cây khác nhau cường độ QH có giống nhau không?

GV: Cường độ QH không chỉ phụ thuộc vào nồng độ CO2 mà còn phụ thuộc vào các nhân tố khác.

– Nước có vai trò gì đối với QH?

– Tóm lại thiếu nước ảnh hưởng như thế nào đến QH?

– Tại sao khi thiếu nước thì cây chịu hạn có thể duy trì QH ổn định hơn cây trung sinh và cây ưa ẩm?

GV Treo hình vẽ 10.3, giới thiệu hình vẽ:

– Nhìn vào tranh, hãy mô tả sự ảnh hưởng của nhiệt đến QH?

– Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp ảnh hưởng như thế nào đến QH?

H: Tại sao nói: QH quyết định khoảng 90 – 95% năng suất cây trồng?

– Phân biệt năng suất sinh học và năng suất kinh tế?

GV: Thông qua các yếu tố ảnh hưởng đến QTQH để điều tiết năng suất cây trồng.

– Có những biện pháp nào? tại sao khi tăng diện tích lá lại làm tăng NS cây trồng? Bằng cách nào có thể tăng cường độ QH?

– Tăng hệ số kinh tế là như thế nào? Tăng hệ số kinh tế cần thực hiện những công việc gì?

HS tiếp tục quan sát tranh vẽ hình 10.1 và trả lời:

Điểm bão hoà (điểm no) ánh sáng là trị số ánh sáng mà từ đó cường độ quang hợp không tăng thêm cho dù cường độ ánh sáng tiếp tục tăng.

– Nếu tăng cường độ ánh sáng thì cường độ QH sẽ tăng.

– Có thể trồng cây trong nhà kính đối với vùng ôn đới.

– Trong môi trường nước biến động theo chiều sâu, biến động ở dưới tán rừng và biến động theo thời gian của ngày.

– Đất là nguồn cung  cấp CO2 cho khí quyển, CO2 trong đát là do hoạt động của VSV đất và do rễ cây hô hấp.

– Cường độ QH tăng tỉ lệ thuận với nồng độ CO2 , sau đó tăng chậm đến một trị số bão hoà. Vượt quá trị số bão hoà thì cường độ quang hợp sẽ giảm.

– Nguyên liệu trực tiếp của QH.

– QT thoát hơi nước giúp điều hoà nhiệt độ của lá, làm ảnh hưởng đến QH.

– ảnh hưởng đến điều kiện làm việc của hệ thống enzim QH.

– ảnh hưởng đến tốc độ sinh trưởng và kích thức của lá.

– ảnh hưởng đến tốc độ vận chuyển các sản phẩm của QH.

+ Nhiệt độ tăng thì cường độ quang hợp tăng

+ Tối ưu 25- 350 C

+ QH ngừng ở  45- 500C

NSSH: Là tổng lượng chất khô tích luỹ được mỗi ngày/1ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.

NSKT: Là một phần của NSSH được tích luỹ trong các cơ quan.

– Thực hiện các biện pháp kĩ thuật (cung cấp nước, bón phân, chăm sóc hợp lí)

– Tuyển chọn và tạo mới các giống cây trồng có cường độ và hiệu suất quang hợp cao.

– Tuyển chọn các giống cây có sự phân bố sản phẩm QH vào các bộ phận có giá trị kinh tế (hạt, củ, quả…)với tỉ lệ cao.

– Các biện pháp nông sinh: Bón phân hợp lí

I/ ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ NGOẠI CẢNH ĐẾN QH.

1. Ánh sáng.

a) Cường độ ánh sáng:

– Điểm bù ánh sáng là điểm tại đó cường độ quang hợp cân bằng với cường độ hô  hấp.

– Điểm bão hoà (điểm no) ánh sáng là trị số ánh sáng mà từ đó cường độ quang hợp không tăng thêm cho dù cường độ ánh sáng tiếp tục tăng.

– Nếu tăng cường độ ánh sáng thì cường độ QH sẽ tăng.

b) Quang phổ ánh sáng:

QH chỉ xảy ra tại:

– Miền xanh tím:Kích thích sự tổng hợp các axitamin, prôtêin

-Miền ánh sáng đỏ: Xúc tiến hình thành Cacbohiđrat.

2. Nồng độ CO2

Cường độ QH tăng tỉ lệ thuận với nồng độ CO2 , sau đó tăng chậm đến một trị số bão hoà. Vượt quá trị số bão hoà thì cường độ quang hợp sẽ giảm.

3. Nước.

Khi  thiếu nước 40 – 60%, quang hợp bị giảm mạnh và có thể bị ngừng hẳn.

4. Nhiệt độ.

Ảnh hưởng đến các phản ứng của enzim trong QH.

5. Nguyên tố khoáng.

II/ QUANG HỢP VÀ NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG.

1. Quang hợp quyết định năng suất cây trồng.

NSSH: Là tổng lượng chất khô tích luỹ được mỗi ngày/1ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.

NSKT: Là một phần của NSSH được tích luỹ trong các cơ quan.

2. Tăng năng suất cây trồng thông qua sự điều khiển quang hợp.

a) Tăng diện tích bề mặt lá.

Tăng diện tích lá hấp thụ ánh sáng là tăng cường độ quang hợp dẫn đến tăng tích luỹ chất hữu cơ trong cây, tăng năng suất cây trồng.

b) Tăng cường độ quang hơp.

– Cường độ quang hợp thể hiện hiệu suất hoạt động của bộ máy quang hợp (lá).

– Điều tiết hoạt động quang hợp của lá bằng cách áp dụng các biện pháp kĩ thuật chăm sóc, bón phân, cung cấp nước hợp lý, tuỳ thuộc vào giống, loài cây trồng.

– Tuyển chọn và tạo mới các giống cây trồng có cường độ quang hợp cao.

c) Tăng hệ số kinh tế.

=>Cung cấp nước, bón phân, chăm sóc hợp lí , tạo điều kiện cho cây hấp thu và chuyển hóa năng lượng tốt, góp phần bảo vệ môi trường.

C: LUYỆN TẬP

Mục tiêu: – – Luyên tập để HS củng cố những gì đã biết .

– Rèn luyện năng lực tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề cho HS.

Phương pháp dạy học:  Giao bài tập

Định hướng phát triển năng lực: giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực nhận thức.

Câu 1. Quang hợp quyết định khoản

A. 90 – 95% năng suất của cây trồng.

B. 80 – 85% năng suất của cây trồng.

C. 60 – 65% năng suất của cây trồng

D. 70 – 75% năng suất của cây trồng.

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Câu 2. Năng suất tinh tế là

A. toàn bộ năng suất sinh học được tích lũy trong các cơ quan chứa các sản phẩm có giá trị kinh tế đối với con người của từng loài cây.

B. 2/3 năng suất sinh học được tích lũy trong các cơ quan chứa các sản phẩm có giá trị kinh tế đối với con người của từng loài cây.

C. 1/2 năng suất sinh học được tích lũy trong các cơ quan chứa các sản phẩm có giá trị kinh tế đối với con người của từng loài cây.

D. một phần của năng suất sinh học được tích lũy trong các cơ quan chứa các sản phẩm có giá trị kinh tế đối với con người của từng loài cây.

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Câu 3. Năng suất sinh họclà tổng lượng chất khô tích lũy được

A. mỗi giờ trên 1 ha trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.

B. mỗi tháng trên 1 ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.

C. mỗi phút trên 1 ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.

D. mỗi ngày trên 1 hecta gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Câu 4. Cho các biện pháp sau:

(1) Tăng diện tích lá hấp thụ ánh sáng là tăng cường độ quang hợp dẫn đến tăng tích lũy chất hữu cơ trong cây tăng năng suất cây trồng.

(2) Điều khiển tăng diện tích bộ lá nhờ các biện pháp: bón phân, tưới nước hợp lý, thực hiện kỹ thuật chăm sóc phù hợp đối với mỗi loại và giống cây trồng.

(3) Điều tiết hoạt động quang hợp của lá bằng cách áp dụng các biện pháp kỹ thuật chăm sóc, bón phân, tưới nước hợp lý, phù hợp đối với mỗi loài và giống cây trồng. Tạo điều kiện cho cây hấp thụ và chuyển hóa năng lượng mặt trời một cách có hiệu quả.

(4) Trồng cây với mật độ dày đặc để là nhận được nhiều ánh sáng cho quang hợp.

(5) Tuyển chọn cách dùng cây có sự phân bố sản phẩm quang hợp vào các bộ phận có giá trị kinh tế với tỷ lệ cao (hạt, quả, củ,…) tăng hệ số kinh tế của cây trồng.

(6) Các biện pháp nông: sinh bón phân hợp lý.

Những biện pháp nào trên đây được sử dụng để tăng năng suất cây trồng thông qua điều tiết quang hợp?

A. (1), (2) và (3).     B. (1), (2), (3) và (4).

C. (1), (2), (3), (5) và (6).     D. (3) và (4).

Đáp án: C

D: VẬN DỤNG (8’)

Mục tiêu: -Tạo cơ hội cho HS vận dụng kiến thức và kĩ năng có được vào các tình huống, bối cảnh mới ,nhất là vận dụng vào thực tế cuộc sống.

-Rèn luyện năng lực tư duy, phân tích.

Phương pháp dạy học:  Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực:    Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

                                                    Phiếu học tập

E: MỞ RỘNG (2’)

Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học

Phương pháp dạy học:  Giao nhiệm vụ

Định hướng phát triển năng lực: tự chủ-tự học, tìm hiểu tự nhiên và xã hội, giải quyết vấn đề

Tại sao nói quang hợp quyết định năng suất của thực vật?

Các hướng điều khiển quang hợp

Các biện pháp kĩ thuật

1-Tăng diện tích lá (1, 2)

2-Tăng cường độ quang hợp (1,2)

3-Tăng hệ số kinh tế (3)

  -(1) Sử dụng các biện pháp nông sinh hợp lí như bón phân hợp lí, kĩ thuật chăm sóc phù hợp…

  -(2) Tuyển chọn và sử dụng giống mới.

  -(3) Sử dụng giống cây có sự phân bố sản phẩm quang hợp vào các bộ phận có giá trị kinh tế với tỉ lệ cao.