Lịch sử lớp 7 Bài 18: Nhà Hồ và cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Minh (1400-1407)
Video giải Lịch sử 7 Bài 18: Nhà Hồ và cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Minh (1400-1407) – Chân trời sáng tạo
A. Lý thuyết Lịch sử 7 Bài 18: Nhà Hồ và cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Minh (1400-1407)
1. Nhà Hồ thành lập
– Cuối thế kỉ XIV, nhà Trần suy yếu, không chăm lo phát triển kinh tế, nạn mất mùa xảy ra thường xuyên. Các cuộc khởi nghĩa nông dân nổ ra.
– Năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần và lên ngôi vua lập ra nhà Hồ, đổi tên nước thành Đại Ngu => nhà Hồ được thành lập.
Dấu tích của thành nhà Hồ (Thanh Hóa, Việt Nam)
2. Cải cách của Hồ Quý Ly
a. Nội dung cải cách
– Hồ Qúy Ly đã thực hiện nhiều chính sách và biện pháp cải cách trên mọi lĩnh vực:
* Chính trị – Hành chính:
+ Thống nhất bộ máy hành chính từ trung ương đến địa phương. Đặt chức An phủ sứ ở các lộ để quản mọi việc trong phủ, châu, huyện.
+ Thông qua thi cử, tuyển chọn người đỗ đạt, bổ nhiệm làm quan.
+ Dời đô về thành An Tôn (thành Tây Đô,Thanh Hóa)
* Kinh tế, tài chính:
+ Ban hành tiền giấy (Thông bảo hội sao). Lần đầu tiên tiền giấy sử dụng ở Việt Nam.
+ Ban hành chính sách hạn nô và hạn điền.
+ Ban hành chính sách thuế mới.
Tiền giấy Thông bảo hội sao thời Hồ
* Quân sự, quốc phòng:
+ Chỉnh đốn quân đội, xây dựng tuyến phòng thủ, xây thành Đa Bang, thành An Tôn,…
+ Chế tạo nhiều vũ khí mới: Súng thần cơ, cổ lâu thuyền,…
* Văn hóa, giáo dục:
+ Chấn chỉnh lại Phật giáo (bắt nhà Sư dưới 50 tuổi hoàn tục), đề cao Nho giáo thực dụng.
+ Lần đầu tiên dùng chữ Nôm để chấn hưng văn hóa dân tộc. Dịch sách chữ Hán sang chữ Nôm, khuyến khích sáng tác thơ bằng chữ Nôm.
b. Tác động của cải cách đến đời sống xã hội thời Hồ
– Tác động tích cực:
+ Góp phần giải quyết khủng hoảng xã hội cuối thời Trần.
+ Loại bỏ bớt những quý tộc bất tài, bổ sung đội ngũ Nho sĩ mới, có thực tài vào bộ máy nhà nước.
+ Hạn chế tập trung ruộng đất và tăng cường sức mạnh quân sự đất nước. Đặt biệt lĩnh vực văn hóa – giáo dục có nhiều tiến bộ, mang tính dân tộc.
– Tác động tiêu cực: cải cách của Hồ Quý Ly còn nhiều hạn chế, có cải cách chưa triệt để như chính sách hạn nô.
3. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Minh (1406-1407)
a. Cuộc xâm lược của quân Minh và thất bại của nhà Hồ
– Cuối thế kỉ XIV, nhận thấy nước ta rơi vào khủng hoảng. Nhà Minh chuẫn bị lực lượng xâm lược nước ta.
– Tháng 11/1406 lấy cớ Phù Trần, diệt Hồ hơn 20 vạn quân Minh do Trương Phụ, Mộc Thạnh chỉ huy tiến vào nước ta.
– Sau thất bại ở biên giới, nghĩa quân nhà Hồ lui về thành Đa Bang (Ba Vì, Hà Nội) cố thủ.
– Tháng 1/1407 nhiều trận chiến ác liệt diễn ra trước thành Đa Bang và thất thủ, Đông Đô sau đó cũng bị chiếm. Quân nhà Hồ rút về cố thủ ở Tây Đô.
– Tháng 6/1407 Hồ Qúy Ly và các con bị bắt => cuộc kháng chiến của nhà Hồ chống quân Minh thất bại.
Hồ Quý Ly bị bắt (tranh minh họa)
b. Nguyên nhân thất bại
– Do những chính sách của nhà Hồ không được nhân dân ủng hộ.
– Không đề ra đươc đường lối kháng chiến đúng đắn, quá chú trọng phòng tuyến quân sự và lực lượng quân đội chính quy.
B. Bài tập trắc nghiệm Lịch sử 7 Bài 18: Nhà Hồ và cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Minh (1400-1407)
Câu 1. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Minh của nhà Hồ đã
A. thắng lợi, buộc nhà Minh phải thần phục Đại Ngu.
B. thắng lợi, bảo vệ được độc lập chủ quyền đất nước.
C. thất bại, nhà Hồ buộc phải lệ thuộc vào nhà Minh.
D. thất bại, nhà Hồ sụp đổ, giặc Minh đặt ách cai trị ở nước ta.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Minh của nhà Hồ hoàn toàn thất bại. Nhà Hồ sụp đổ, giặc Minh đặt ách cai trị ở nước ta (SGK – Trang 79)
Câu 2. Trước sự khủng hoảng suy yếu của nhà Trần cuối thế kỉ XIV, Hồ Quý Ly đã có hành động gì?
A. Phế truất vua Trần, lên ngôi vua, lập ra triều đại mới.
B. Treo ấn, từ quan về quê sống ẩn dật, không quan tâm thế sự.
C. Tiến hành đảo chính quân sự, lật đổ nhà Trần, lập ra nhà Hồ.
D. Phế bỏ vua cũ, chọn người trong dòng họ Trần đưa lên ngôi vua.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: B
– Cuối thế kỉ XIV, nhà Trần bước vào giai đoạn khủng hoảng, suy yếu nghiêm trọng. Nhà nước không chăm lo phát triển kinh tế, nạn mất mùa xảy ra liên tiếp. Các cuộc khởi nghĩa của nông dân nổ ra khắp nơi.
– Trước tình hình đó, năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần (Trần Thiếu Đế) và lên làm vua, lập ra nhà Hồ, đổi tên nước là Đại Ngu (có nghĩa là niềm vui lớn).
Câu 3. Nội dung nào sau đây không phải là cải cách trên lĩnh vực chính trị – hành chính của Hồ Quý Ly?
A. Thông qua thi cử để tuyển chọn người đỗ đạt, bổ nhiệm quan lại.
B. Thống nhất bộ máy hành chính từ trung ương đến địa phương.
C. Dời đô từ Thăng Long về thành An Tôn (Tây Đô, Thanh Hóa).
D. Đặt chức Hà đê sứ ở các lộ để quản mọi việc trong phủ, châu.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
– Chính sách cải cách của Hồ Quý Ly trên lĩnh vực chính trị – hành chính:
+ Thống nhất bộ máy hành chính từ trung ương đến địa phương.
+ Đặt chức An phủ sứ ở các lộ để quản mọi việc trong phủ, châu, huyện.
+ Thông qua thi cử, tuyển chọn người đỗ đạt, bổ nhiệm làm quan.
+ Dời đô về thành An Tôn (thành Tây Đô,Thanh Hóa)
Câu 4. Nội dung nào sau đây là cải cách trên lĩnh vực quân sự – quốc phòng của Hồ Quý Ly?
A. Xây dựng phòng tuyến chống giặc trên sông Như Nguyệt.
B. Chế tạo nhiều loại vũ khí mới: súng thần cơ, cổ lâu thuyền,…
C. Bố trí mai phục và đóng cọc gỗ trên sông Bạch Đằng.
D. Dời đô từ thành An Tôn (Thanh Hóa) về Thăng Long.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: B
– Chính sách cải cách của Hồ Quý Ly trên lĩnh vực quân sự, quốc phòng:
+ Chỉnh đốn quân đội, xây dựng tuyến phòng thủ, xây thành Đa Bang, thành An Tôn,…
+ Chế tạo nhiều vũ khí mới: Súng thần cơ, cổ lâu thuyền,…
Câu 5. Nội dung nào sau đây là cải cách trên lĩnh vực kinh tế – tài chính của Hồ Quý Ly?
A. Ban hành tiền giấy có tên là “Thái Bình hưng bảo”.
B. “Bế quan tỏa cảng” không giao thương với bất kì nước nào.
C. Quy định số lượng ruộng đất và nô tì của quan lại, quý tộc.
D. Khuyến khích quý tộc mộ dân đi khai hoang để lập điền trang.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
– Chính sách cải cách của Hồ Quý Ly trên lĩnh vực kinh tế – tài chính:
+ Ban hành tiền giấy (tiền “Thông bảo hội sao”).
+ Ban hành chính sách hạn nô và hạn điền.
+ Ban hành chính sách thuế mới.
Câu 6. Quốc hiệu của nước ta dưới thời Hồ là
A. Đại Việt.
B. Đại Ngu.
C. Đại Cồ Việt.
D. Đại Nam.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: B
Năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần (Trần Thiếu Đế) và lên làm vua, lập ra nhà Hồ, đổi tên nước là Đại Ngu (có nghĩa là niềm vui lớn).
Câu 7. Nội dung nào dưới đây không phản ánh đúng bối cảnh dẫn đến sự thành lập của nhà Hồ?
A. Kinh tế phát triển, đất nước thái bình, thịnh trị.
B. Nhà Trần khủng hoảng, suy yếu nghiêm trọng.
C. Kinh tế trì trệ, nạn mất mùa xảy ra liên tiếp.
D. Các cuộc khởi nghĩa của nông dân nổ ra khắp nơi.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: A
– Cuối thế kỉ XIV, nhà Trần bước vào giai đoạn khủng hoảng, suy yếu nghiêm trọng. Nhà nước không chăm lo phát triển kinh tế, nạn mất mùa xảy ra liên tiếp. Các cuộc khởi nghĩa của nông dân nổ ra khắp nơi.
– Trước tình hình đó, năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần (Trần Thiếu Đế) và lên làm vua, lập ra nhà Hồ, đổi tên nước là Đại Ngu (có nghĩa là niềm vui lớn).
Câu 8. Nhà Hồ đã dời kinh đô từ Thăng Long (Hà Nội) về
A. Hoa Lư (Ninh Bình).
B. Phú Xuân (Huế).
C. Lam Kinh (Thanh Hóa).
D. Tây Đô (Thanh Hóa).
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Nhà Hồ đã dời kinh đô từ Thăng Long (Hà Nội) về thành An Tôn (thành Tây Đô, Thanh Hóa).
Câu 9. Nhà Hồ được thành lập vào năm nào?
A. 1397.
B. 1400.
C. 1407.
D. 1408.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: B
Năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần (Trần Thiếu Đế) và lên làm vua, lập ra nhà Hồ, đổi tên nước là Đại Ngu (có nghĩa là niềm vui lớn).
Câu 10. Năm 1406 – 1406, nhà Hồ đã tổ chức kháng chiến chống lại quân xâm lược nào?
A. Tống.
B. Nam Hán.
C. Minh.
D. Đường.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
Cuối thế kỉ XIV, nhận thấy nước ta đang rơi vào khủng hoảng, nhà Minh chuẩn bị lực lượng xâm chiếm. Tháng 11/1406, lấy cớ “phù Trần, diệt Hồ”, hơn 20 vạn quân Minh do Trương Phụ, Mộc Thạnh chỉ huy tiến vào Đại Ngu
Câu 11. Nội dung nào sau đây không phải là cải cách trên lĩnh vực văn hóa – giáo dục của Hồ Quý Ly?
A. Dịch sách chữ Nôm sang chữ Hán.
B. Chấn chỉnh Phật giáo.
C. Đề cao Nho giáo thực dụng.
D. Dùng chữ Nôm để chấn hưng văn hóa dân tộc.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: A
– Chính sách cải cách của Hồ Quý Ly trên lĩnh vực văn hóa – giáo dục:
+ Chấn chỉnh lại Phật giáo (bắt nhà Sư dưới 50 tuổi hoàn tục)
+ Đề cao Nho giáo thực dụng.
+ Dùng chữ Nôm để chấn hưng văn hóa dân tộc. Dịch sách chữ Hán sang chữ Nôm, khuyến khích sáng tác thơ bằng chữ Nôm.
Câu 12. Hồ Quý Ly ban hành chính sách hạn điền và hạn nô nhằm mục đích gì?
A. Thúc đẩy sản xuất nông nghiệp.
B. Hạn chế thế lực của quý tộc Trần.
C. Chia ruộng đất công cho nông dân nghèo.
D. Thúc đẩy sản xuất thủ công nghiệp và thương nghiệp.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: B
Để hạn chế thế lực của quý tộc Trần, Hồ Quý Ly đã ban hành chính sách hạn điền và hạn nô.
Câu 13. Sắp xếp các sự kiện theo trình tự thời gian:
1. Hồ Quý Ly và các con bị bắt. Kháng chiến chống Minh thất bại.
2. Thành Đa Bang, Đông Đô thất thủ, quân nhà Hồ rút về Tây Đô.
3. Hồ Quý Ly phế truất vua Trần, lên ngôi vua, lập ra nhà Hồ.
4. 20 vạn quân Minh do Trương Phụ, Mộc Thạnh chỉ huy xâm lược nước ta.
A. 3-2-1-4.
B. 3-4-1-2.
C. 3-2-4-1.
D. 3-4-2-1.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
– Năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần, lên ngôi vua, lập ra nhà Hồ.
– Tháng 11/ 1406 20 vạn quân Minh do Trương Phụ, Mộc Thạnh chỉ huy xâm lược nước ta.
– Sau thất bại ở biên giới, nghĩa quân nhà Hồ lui về thành Đa Bang (Ba Vì, Hà Nội) cố thủ. Tháng 1/1407 nhiều trận chiến ác liệt diễn ra trước thành Đa Bang và thất thủ, Đông Đô sau đó cũng bị chiếm. Quân nhà Hồ rút về cố thủ ở Tây Đô.
– Tháng 6/1407 Hồ Qúy Ly và các con bị bắt => cuộc kháng chiến của nhà Hồ chống quân Minh thất bại.
Câu 14. Nội dung nào sau đây không phản ánh đúng nguyên nhận thất bại của nhà Hồ trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược?
A. Không xây dựng thành lũy kiên cố, không có tướng tài.
B. Không đề ra được đường lối kháng chiến đúng đắn.
C. Không xây dựng được khối đoàn kết toàn dân.
D. Quá chú trọng xây dựng phòng tuyến quân sự và quân đội chính quy.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: A
– Nguyên nhân thất bại:
+ Do những chính sách của nhà Hồ không được nhân dân ủng hộ.
+ Không đề ra được đường lối kháng chiến đúng đắn, quá chú trọng phòng tuyến quân sự và lực lượng quân đội chính quy.
Câu 15. Công trình kiến trúc nào thời nhà Hồ đã được UNESCO công nhận là Di sản thế giới vào năm 2011?
A. Hoàng thành Thăng Long.
B. Thành nhà Hồ.
C. Phố cổ Hội An.
D. Văn Miếu – Quốc Tử Giám.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: B
Năm 2011, tổ chức UNESCO đã công nhận Thành nhà Hồ là di sản văn hóa thế giới.
Xem thêm các bài tóm tắt lý thuyết Lịch sử 7 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:
Bài 17: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên
Bài 19: Khởi nghĩa Lam Sơn (1418-1427)
Bài 20: Đại Việt thời Lê Sơ (1428-1527)
Bài 21: Vùng đất phía nam từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kì XVI