Giải bài tập KHTN lớp 7 Bài 14: Nam châm
Video giải KHTN 7 Bài 14: Nam châm – Cánh diều
Mở đầu trang 76 KHTN lớp 7: Cách đây hơn 2000 năm, người Hi Lạp đã biết đến những viên đá màu đen có khả năng hút sắt (H14.1). Chúng được gọi là nam châm hay còn gọi là đá dẫn đường, vì chúng có thể được dùng để xác định phương hướng.
Ngày nay, nam châm được dùng rất phổ biến từ các vật dụng thông thường như bộ phận giữ cánh cửa, kim la bàn…cho đến thiết bị hiện đại trong khoa học kĩ thuật. Nam châm có tính chất gì mà chúng lại được sử dụng nhiều như thế.
Trả lời:
Do nam châm có thể hút các vật có tính chất từ như, sắt, thép, niken, coban..
1. Sự định hướng của thanh nam châm
Thực hành trang 76 KHTN lớp 7: Treo một thanh nam châm bằng một đoạn dây mảnh vào một giá đỡ, sao cho thanh nam châm không chịu tác dụng của gió, của nam châm hay vật bằng sắt khác….(H14.2).
+ Khi thanh nam châm đã nằm yên, ghi lại hướng trục dài của nó.
+ Xoay thanh nam châm lệch khỏi hướng vừa xác định, buông tay. Khi thanh nam châm đã nằm yên trở lại, hãy xác định xem nó có nằm theo hướng như lúc ban đầu nữa không?
+ So sánh kết quả của em với kết quả của nhóm bạn khác.
+ Rút ra kết luận về sự định hướng của nam châm tự do.
Trả lời:
+ Khi thanh nam châm đã nằm yên, hướng trục dài nằm theo phương nam bắc địa lí.
+ Xoay thanh nam châm lệch khỏi hướng vừa xác định, buông tay. Khi thanh nam châm đã nằm yên trở lại, nó có nằm theo hướng như lúc ban đầu.
+ Kết luận: Khi được để tự do, thanh nam châm nằm dọc theo hướng nam bắc.
Câu hỏi trang 76 KHTN lớp 7: Trong thí nghiệm ở h14.2, treo thanh nam châm gần một nam châm khác thì ảnh hưởng đến kết quả như thế nào?
Trả lời:
Thanh nam châm bị lệch khỏi hướng nam bắc ban đầu
2. Nam châm tác dụng lên vật làm từ các vật liệu khác nhau
Luyện tập 1 trang 77 KHTN lớp 7: Cho một kim nam châm có thể quay dễ dàng trên giá đỡ (H14.4). Hãy tiến hành thí nghiệm để xác định khi được tự do, kim nam châm này định hướng như thế nào?
Trả lời:
Khi để tự do, kim nam châm nằm dọc theo hướng nam bắc.
Thực hành trang 77 KHTN lớp 7: Treo thanh nam châm A vào giá đỡ bằng một đoạn dây mảnh.
a) Khi thanh nam châm A đã nằm yên, đưa cực từ bắc của thanh nam châm B lại gần cực từ của thanh nam châm A. Quan sát xem cực từ này hút (đẩy) cực từ nào của thanh nam châm A.
b) Làm tương tự cho cực từ của thanh nam châm B
Trả lời:
a)
– Cực bắc của nam châm B hút cực nam của nam châm A.
– Cực bắc của nam châm B đẩy cực bắc của nam châm A.
b)
– Cực bắc của nam châm A hút cực nam của nam châm B.
– Cực bắc của nam châm A đẩy cực bắc của nam châm B.
Luyện tập 2 trang 77 KHTN lớp 7: Có hai thanh nam châm giống hệt nhau, ở thanh A có kí hiệu chỉ rõ tên các cực từ, ở thanh B chức có tên các cực từ. Làm thế nào để biết tên các cực từ ở thanh B?
Phương pháp giải:
Khi đặt hai nam châm lại gần nhau, hai cực trùng tên đẩy nhau, hai cực khác tên hút nhau.
Trả lời:
Lần lượt đưa từ cực Bắc của nam châm A lại gần hai từ cực của nam châm B. Thì:
+ Đầu bị nam châm A hút, là cực từ Nam của nam châm B.
+ Đầu bị nam châm A đẩy, là cực từ Bắc của nam châm B.
Thực hành trang 78 KHTN lớp 7: Dùng một thanh nam châm và các vật bằng đồng, nhôm, sắt, nhựa, thủy tinh, gỗ..
+ Lần lượt đưa các cực từ của thanh nam châm lại gần mỗi vật nói trên.
+ Ghi các kết quả thí nghiệm của em trong một bảng.
+ Rút ra kết luận của em.
Trả lời:
| Vật liệu | Nam châm hút/ không hút các vật |
| Đồng | Không hút |
| Nhôm | Không hút |
| Sắt | Hút |
| Nhựa | Không hút |
| Thủy tinh | Không hút |
| Gỗ | Không hút |
– Kết luận: Nam châm hút sắt, nhưng không hút nhôm, đồng, thủy tinh, gỗ…
Tìm hiểu thêm trang 78 KHTN lớp 7: Có hai thanh nam châm giống hệt nhau, một thanh là nam châm, một thanh là sắt. Không dùng thêm dụng cụ nào khác, làm thế nào để xác định thanh nào là nam châm, thanh nào là sắt?
Phương pháp giải:
Tại các từ cực, nam châm tác dụng mạnh nhất lên vật liệu từ hoặc nam châm khác.
Trả lời:
Đặt hai thanh vuông góc với nhau, di chuyển một thanh dần dần từ đầu thanh vào giữa thanh kia, nếu:
+ Lực hút giữa hai thanh không đổi thì thanh di chuyển là nam châm.
+ Lực hút giữa hai thanh thay đổi thì thanh di chuyển là thanh sắt.
Vận dụng trang 78 KHTN lớp 7: Một hỗn hợp chứa niken, sắt, cobalt. Em có thể sử dụng nam châm để tách niken, sắt, cobalt ra khỏi hỗn hợp này không? Tại sao?
Trả lời:
Không. Vì cả 3 chất này đều bị nam châm hút.
Xem thêm các bài giải SGK Khoa học tự nhiên lớp 7 Cánh diều hay, chi tiết khác:
Bài tập Chủ đề 6
Bài 15: Từ trường
Bài 16: Từ trường Trái Đất
Bài tập Chủ đề 7