Soạn bài Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu
Nội dung chính: “Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu” đã khắc họa được hai nhân vật có tính cách đại diện cho hai lực lượng xã hội hoàn toàn đối lập nhau ở nước ta thời Pháp thuộc.
Câu 1 (trang 78 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tóm tắt các sự kiện được kể trong văn bản trên.
Trả lời:
Tóm tắt các sự kiện được kể:
– Hoàn cảnh cuộc gặp gỡ của Va-ren và Phan Bội Châu.
– Diễn biến, cuộc gặp gỡ giữa hai nhân vật.
– Hành động của Phan Bội Châu sau khi cuộc gặp chấm dứt.
Câu 2 (trang 78 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nhân vật chính trong truyện là ai? Dựa vào đâu để bạn khẳng định như vậy?
Trả lời:
– Nhân vật chính: Phan Bội Châu.
– Dựa vào tần suất xuất hiện của nhân vật trong văn bản.
Câu 3 (trang 78 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Liệt kê những hành động, lời nói của Va-ren trước và trong cuộc hội kiến với Phan Bội Châu tại nhà ngục Hỏa Lò, từ đó nêu nhận xét về:
a. Tính cách của nhân vật Va-ren.
b. Nghệ thuật miêu tả, thể hiện tính cách nhân vật này của tác giả.
Trả lời:
Những hành động, lời nói của Va-ren trước và trong cuộc hội kiến với Phan Bội Châu tại nhà ngục Hỏa Lò:
– Y nhận chăm sóc cụ Phan Bội Châu nhưng đó lại là một lời hứa không phải do Va-ren tự nguyện mà là do sức ép của công luận Pháp ở Đông Dương.
– Hắn Chỉ muốn chăm sóc khi nào yên vị.
– Hơn nữa trước khi thực hiện lời hứa lại chẳng có gì đặc ân với Phan Bội Châu.
a. Nhận xét tính cách nhân vật Va-ren: sự thâm hiểm, xảo quyệt.
b. Nghệ thuật miêu tả, thể hiện tính cách nhân vật: từ nghi vấn, biện pháp nghệ thuật nói mỉa để cho thấy một thái độ mỉa mai, giễu cợt trước những hành động, lời nói lố bịch của tên toàn quyền Va-ren.
Câu 4 (trang 78 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Kẻ bảng sau vào vở và liệt kê các chi tiết góp phần khắc họạ chân dung của nhân vật Phan Bội Châu trong văn bản:
|
Sự kiện |
Phan Bội Châu qua lời của người kể chuyện |
Phan Bội Châu qua lời thoại của Va-ren |
Phan Bội Châu qua lời của đám đông và nhân chúng |
|
Tin tức từ truyền thông |
|
|
|
|
Va-ren đến Sài Gòn |
|
|
|
|
Va-ren đến Huế |
|
|
|
|
Va-ren đến Hỏa Lò và hội kiến với Phan Bội Châu |
|
|
|
|
Kết thúc cuộc hội kiến và T.B |
|
|
|
Từ bảng trên, cho biết:
a. Một số nét khác biệt trong tính cách của hai nhân vật Phan Bội Châu và Va-ren.
b. Sự khác biệt trong cách miêu tả, thể hiện tính cách của hai nhân vật.
Trả lời:
|
Sự kiện |
Phan Bội Châu qua lời của người kể chuyện |
Phan Bội Châu qua lời thoại của Va-ren |
Phan Bội Châu qua lời của đám đông và nhân chúng |
|
Tin tức từ truyền thông |
Được “Va-ren” chăm sóc |
Kẻ phản bội |
Anh hùng dân tộc |
|
Va-ren đến Sài Gòn |
Vẫn nằm tù |
Kẻ lộn xộn, nhốn nháo |
Anh hùng dân tộc |
|
Va-ren đến Huế |
Bậc anh hùng, vị thiên sứ, đấng xả thân vì độc lập, được 20 triệu con người trong vòng nô lệ tôn sùng |
Con người đã phản bội giai cấp vô sản Pháp, tên chính khách đã bị đồng bọn đuối ra khỏi tập đoàn, kẻ đã ruồng bỏ quá khứ, ruồng bỏ lòng tin, ruồng bỏ giai cấp mình |
Con người đã hi sinh cả gia đình và của cải để xa lánh khỏi thấy mặt bọn cướp nước mình, sống xa lìa quê hương, luôn luôn bị lũ này săn đuổi, bị chúng nhử vào muôn nghìn cạm bẫy, bị chúng kết án tử hình vắng mặt, và giờ đây đang bị, vẫn chúng, đeo gông lên vai đày đoạ trong nhà giam, ngày đêm bị bóng dáng của máy chém như một bóng ma ám kề bên cổ. |
|
Va-ren đến Hỏa Lò và hội kiến với Phan Bội Châu |
Không nghe lọt tai câu nào |
Được Va-ren trân quý như người bạn tốt |
Anh hùng dân tộc |
|
Kết thúc cuộc hội kiến và T.B |
|
|
Đã nhổ vào mặt Va-ren
|
a.
– Va-ren: một viên toàn quyền, gian trá, lố bịch, đại diện cho thực dân Pháp phản động ở Đông Dương
– Phan Bội Châu: một người tù, kiên cường, bất khuất, xứng đáng là vị anh hùng xả thân vì nghĩa lớn, tiêu biểu cho khí phách dân tộc
b. Sự khác biệt trong cách miêu tả, thể hiện tính cách của hai nhân vật:
– Với Va-ren: Tác giả dành một số lượng từ ngữ lớn, hình thức ngôn ngữ trần thuật.
– Với Phan Bội Châu: tác giả dùng sự im lặng làm phương thức đối lập.
– Trong cuộc thoại tưởng tượng giữa Va-ren và Phan Bội Châu thì chỉ có Va- ren nói, Phan Bội Châu im lặng. Ngôn ngữ Va-ren là độc thoại.
Câu 5 (trang 78 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Câu chuyện được kể từ ngôi kể nào? Nhân vật, sự việc trong câu chuyện được nhìn từ điểm nhìn của ai? Cách sử dụng ngôi kể, điểm nhìn như vậy có tác dụng gì?
Trả lời:
– Ngôi kể: ngôi thứ ba.
– Điểm nhìn: người kể chuyện.
– Tác dụng:
– Câu chuyện được kể một cách đa chiều, bao quát hơn.
– Qua đó cho người đọc có được cái nhìn nhận, đánh giá một cách khách quan, chân thực hơn.
Câu 6 (trang 79 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nêu suy nghĩ của bạn về cách đặt nhan đề và cách kết thúc của văn bản.
Trả lời:
– Cụm từ những trò lố trong nhan đề tác phẩm có ý nghĩa rất sâu sắc. Từ trò thường gắn với đối tượng trẻ em, khi gắn với người lớn, nó có nghĩa mỉa mai, châm biếm. Lố là lố bịch, buồn cười. Những trò lố ở đây là những trò hề mà Va-ren đã diễn trong cuộc đối thoại với Phan Bội Châu mà chỉ chuốc lấy thất bại, chuốc lấy sự khinh bỉ của người tù cách mạng, không đem lại hiệu quả gì.
– Tác giả xây dựng cách kết thúc văn bản bằng việc tiếp tục miêu tả tính cách và thái độ của cụ Phan Bội Châu:
+ Lời của chú lính: Thấy đôi ngọn râu mép của anh tù nhếch lên một chút rồi hạ xuống ngay. Với chi tiết này, trong con mắt của Phan Bội Châu, Va-ren cũng chỉ là một đứa trẻ.
+ Lời bàn của tác giả: Có thể lúc ấy Phan Bội Châu có mỉm cười – mỉm cười kín đáo, vô hình và im lặng như cánh ruồi lướt qua. Thể hiện một thái độ khinh bỉ, mỉa mai kẻ thù của Phan Bội Châu.
Câu 7 (trang 79 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Xác định chủ đề, thông điệp của tác phẩm.
Trả lời:
– Chủ đề: bộ mặt gian xảo, lố bịch của tên toàn quyền Va-ren
– Thông điệp: Đả kích tên toàn quyền Va-ren: gian trá, lố bịch, đại diện cho thực dân Pháp phản động ở Đông Dương. Qua đó ca ngợi nhân cách cao quý của nhà yêu nước Phan Bội Châu kiên cường, bất khuất, tiêu biểu cho khí phách dân tộc Việt Nam.
Câu 8 (trang 79 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nhận xét về mức độ phù hợp giữa mục đích sáng tác với nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật của tác phẩm trên.
Trả lời:
Mục đích sáng tác được thể hiện thông qua nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật:
+ Mục đích: Cổ động phong trào của nhân dân trong nước đòi thả Phan Bội Châu. Vạch trần bộ mặt giả dối của tên toàn quyền Va-ren khi sang Đông Dương nhận chức. Ngợi ca nhà chiến sĩ yêu nước Phan Bội Châu.
+ Nghệ thuật: Sử dụng triệt để biện pháp tương phản, đối lập nhằm khắc họa hai hình tượng nhân vật đối lập. Lựa chọn các chi tiết miêu tả độc đáo, giàu ý nghĩa tượng trưng. Sáng tạo hình thức ngôn ngữ độc thoại. Giọng văn sắc sảo, hóm hỉnh.
Xem thêm các bài soạn văn lớp 12 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:
Thực hành tiếng Việt trang 73
Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu
Cảnh rừng Việt Bắc
Viết bài phát biểu trong lễ phát động một phong trào hoặc một hoạt động xã hội
Thuyết trình về một vấn đề liên quan đến cơ hội và thách thức của đất nước
Ôn tập trang 84