Soạn bài Thật và giả (Nguyễn Đình Thi)
* Nội dung chính: Văn bản “Thật và giả” trích từ hồi 1 vở kịch “Con nai đen”, hành động kịch xoay quanh việc các “ứng viên Hoàng hậu” và cô gái Quế Nga gặp gỡ nhà vua.
* Hướng dẫn đọc:
Câu 1 (trang 151 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Tóm tắt các sự kiện và xác định xung đột kịch trong văn bản.
Trả lời:
Sự kiện 1: Tiểu thư đến và bày tỏ tình cảm với Đức vua nhưng vua đã phát hiện nói dối và giải quyết vấn đề của tiểu thư
Sự kiện 2: Người đàn bà đến và bày tỏ tình cảm với Đức vua nhưng vua đã phát hiện nói dối
Sự kiện 3: Quận chúa đến và bày tỏ tình cảm với Đức vua nhưng vua đã phát hiện nói dối
Sự kiện 4: Cô gái đến và bày tỏ tình cảm với Đức vua nhưng vua đã phát hiện cô gái nói dối, cô gái vẫn còn tình cảm với Đức vua.
→ Xúc đột kịch: Những xung đột ngầm âm ỉ dồn nén trong nội tâm nhân vật:
Nhà vua tức giận, phẫn nộ trước những lời nói dối của mọi người, nhưng cũng chính bởi lời nói dối, nhà vua biết được tình cảm của ai dành cho mình mới là thật lòng.
Câu 2 (trang 151 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Trong văn bản Thật và giả, sự thật được ẩn giấu sau lời nói dối như thế nào? Nhà vua tỏ thái độ trước việc đó ra sao? Tham khảo bảng sau (làm vào vở):
|
Nhân vật |
Lời nói dối |
Sự thật |
Thái độ của Nhà vua |
|
Tiểu thư |
– Em nói sao hết được em yêu kính Đức vua |
Yêu chàng trai nghèo, nhưng bị cha ép tiến cung |
Phẫn nộ và xót xa |
|
Người đàn bà |
|
|
|
|
Quận chúa |
|
|
|
|
Cô gái |
|
|
|
Trả lời:
|
Nhân vật |
Lời nói dối |
Sự thật |
Thái độ của Nhà vua |
|
Tiểu thư |
– Em nói sao hết được em yêu kính Đức vua |
Yêu chàng trai nghèo, nhưng bị cha ép tiến cung |
Phẫn nộ và xót xa |
|
Người đàn bà |
– Thiếp nguyện hi sinh tất cả để làm phận sự nặng nề đối với Trời đất, đối với muôn dân, đối với Đức vua. Thiếp sẽ vào cung nhận lấy sự vất vả, lo âu, khổ ải, làm Hoàng hậu để săn sóc Đức vua |
Muốn trở thành hoàng hậu |
Buồn sầu |
|
Quận chúa |
Đức vua! Đức vua ơi, xin Người đừng xua đuổi kẻ đến xin làm nô lệ Người |
Trở thành Hoàng hậu để thao túng Đức vua |
Mỉa mai |
|
Cô gái |
Được nhìn thấy Người hôm nay là đã may cho thiếp lắm rồi. Vả lại, ngày tháng đã qua đi, lòng thiếp nay cũng khác đi rồi. |
Còn tình cảm dành cho Đức vua nhưng lo lắng mình sẽ làm vướng chân. |
Hạnh phúc, vui sướng |
Câu 3 (trang 151 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Không gian “cung điện nguy nga”, thời gian “sắp sang một ngày mới” và “trời đất bình tĩnh quá” có vai trò gì trong việc khắc họa nội tâm của nhân vật khi đối diện với chính mình?
Trả lời:
– Không gian “cung điện nguy nga”:
+ Vai trò: Không gian này thường được liên kết với sự xa hoa, quyền lực và địa vị xã hội. Nó có thể tượng trưng cho sự thèm khát của nhân vật về danh vọng, sự thừa thãi, hoặc cảm giác bị kìm kẹp trong môi trường xa hoa.
+ Tác dụng: Khi nhân vật đối diện với không gian này, nó có thể làm nổi bật sự phân cách giữa họ và thế giới bên ngoài. Đồng thời, nó cũng có thể tạo ra sự áp lực về việc duy trì danh tiếng và đáp ứng kỳ vọng xã hội.
– Thời gian “sắp sang một ngày mới”:
+ Vai trò: Thời gian này thường đánh dấu sự chuyển đổi, sự thay đổi và cơ hội mới. Nó có thể tượng trưng cho sự hy vọng, sự tái khởi đầu hoặc sự lo lắng về tương lai.
+ Tác dụng: Khi nhân vật đối diện với thời gian này, nó có thể tạo ra sự căng thẳng, sự lo lắng hoặc sự phấn khích. Nhân vật có thể đối mặt với quyết định quan trọng hoặc cơ hội thay đổi cuộc đời.
– Thời gian “trời đất bình tĩnh quá”:
+ Vai trò: Thời gian này thường liên quan đến sự bình yên, sự chậm rãi và sự thong thả. Nó có thể tượng trưng cho sự tự trọng, sự tự chấp nhận hoặc sự trầm lặng.
+ Tác dụng: Khi nhân vật đối diện với thời gian này, nó có thể tạo ra sự đối đầu với bản thân, sự tự hỏi về ý nghĩa cuộc sống hoặc sự trầm tư về quá khứ.
Câu 4 (trang 151 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Cách sắp xếp cho các nhân vật phụ nữ lần lượt xuất hiện làm gia tăng kịch tính của màn kịch như thế nào?
Trả lời:
Trong vở kịch “Thật và giả” của nhà văn Nguyễn Đình Thi, cách sắp xếp cho các nhân vật phụ nữ lần lượt xuất hiện đã đóng góp vào việc tạo ra kịch tính và làm cho câu chuyện thêm phong phú.
– Xuất hiện bất ngờ:
+ Đưa các nhân vật phụ nữ vào màn kịch một cách bất ngờ. Khi khán giả không ngờ đến sự xuất hiện của họ, nó tạo ra sự kỳ vọng và tò mò.
+ Ví dụ: Một nhân vật phụ nữ bước vào màn kịch khi tất cả mọi người đều không ngờ đến.
– Tạo đối lập:
+ Đặt các nhân vật phụ nữ vào tình huống đối lập với nhau hoặc với nhân vật chính. Sự đối lập này có thể liên quan đến tính cách, mục tiêu hoặc quan điểm.
+ Ví dụ: Một nhân vật phụ nữ nghiêm túc và một nhân vật phụ nữ hài hước đối đầu với nhau.
– Tạo sự phức tạp:
+ Cho các nhân vật phụ nữ một lịch sử, một số bí mật hoặc một mục tiêu riêng. Điều này làm cho họ trở nên phức tạp và thú vị hơn.
+ Ví dụ: Một nhân vật phụ nữ có một quá khứ đen tối hoặc đang tìm kiếm mục tiêu cá nhân.
– Tạo sự liên kết:
+ Khi các nhân vật phụ nữ xuất hiện, hãy liên kết họ với nhân vật chính hoặc với nhau. Mối quan hệ này tạo ra một mạng lưới phức tạp và làm gia tăng kịch tính.
+ Ví dụ: Một nhân vật phụ nữ là người bạn thân của nhân vật chính hoặc có mối quan hệ tình cảm với một nhân vật khác.
Câu 5 (trang 151 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Pho tượng đá có thực sự giúp nhà vua giải đáp vấn đề thật – giả không? Vì sao?
Trả lời:
– Pho tượng đá và sự thật – giả:
+ Vai trò: Pho tượng đá trong vở kịch đại diện cho sự phân định giữa thế giới thật và thế giới tưởng tượng. Nó là một biểu tượng của sự đối đầu giữa hiện tại và quá khứ, giữa thực tế và ảo tưởng.
+ Tác dụng: Khi nhân vật đối diện với pho tượng đá, nó thúc đẩy họ suy ngẫm về bản chất của cuộc sống, về sự tồn tại và ý nghĩa của việc giải đáp vấn đề thật – giả. Nó đặt ra câu hỏi về sự đáng tin cậy của hiện thực và khả năng của con người trong việc hiểu biết và tìm kiếm sự thật.
– Vì sao pho tượng đá không giúp nhà vua giải đáp vấn đề?:
+ Bí ẩn và không thể giải thích: Pho tượng đá trong vở kịch không thể giải thích hoặc giúp nhà vua giải đáp vấn đề thật – giả. Nó là một biểu tượng của sự phức tạp và bí ẩn, không thể thu gọn vào một câu trả lời đơn giản.
+ Sự cô đơn và cách ly: Pho tượng đá nằm trên đảo Phục Sinh, một nơi cô đơn và xa xôi. Chủ nhân của nó đã mất tích, và bí ẩn vẫn chưa có lời giải. Sự cô đơn và cách ly của đảo này tạo ra một không gian không thể tiếp cận, không thể giải đáp.
Tóm lại, pho tượng đá trong vở kịch không chỉ là một đối tượng vật lý, mà còn là một biểu tượng tượng trưng, đặt ra câu hỏi về sự thật – giả và ý nghĩa của cuộc sống. Nó không thể giúp nhà vua giải đáp vấn đề, nhưng lại đưa ra nhiều suy ngẫm cho người xem.
Câu 6 (trang 151 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Xung đột trong màn kịch cho thấy những băn khoăn gì của tác giả – trong tư cách người công dân, người nghệ sĩ – trước đời sống và sáng tạo?
Trả lời:
– Tư cách người công dân:
+ Tác giả sử dụng xung đột để diễn đạt lo ngại về xã hội, nhân văn và đạo đức. Các nhân vật đối đầu với nhau, thể hiện sự đau đớn và khao khát tìm kiếm tình yêu và lòng chân thành.
+ Xung đột cũng có thể phản ánh suy tư của tác giả về quyền lực, tình bạn, tình yêu và những giá trị cơ bản của cuộc sống.
– Tư cách người nghệ sĩ:
+ Xung đột trong màn kịch có thể thể hiện sự tranh cãi giữa các ý tưởng và giá trị mà tác giả muốn truyền đạt.
+ Tác giả sử dụng xung đột để làm nổi bật sự đối lập giữa cái đẹp và cái xấu, sự thiện và ác, sự quyết đoán và sống còn trong quá trình sáng tạo.
Xem thêm các bài soạn văn lớp 12 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:
Thực hành tiếng Việt trang 143
Thật và giả (Nguyễn Đình Thi)
Viết văn bản dưới hình thức thư trao đổi công việc
Tranh luận một vấn đề xã hội có những ý kiến trái ngược nhau
Ôn tập trang 159
Ôn tập cuối học kì 1