Giải bài tập Lịch Sử lớp 11 Bài 17: Chiến tranh thế giới thứ hai (1939-1945)
Trả lời câu hỏi giữa bài
Trả lời câu hỏi thảo luận trang 91 SGK Lịch sử 11: Các nước phát xít trong giai đoạn 1931 – 1937 đã có những hoạt động xâm lược nào?
Trả lời:
Những hoạt động xâm lược của các nước phát xít trong giai đoạn 1931 – 1937:
– Trong những năm 30 của thế kỉ XX, các nước phát xít Đức, I-ta-li-a và Nhật Bản đã liên kết với nhau và tăng cường các hoạt động quân sự, gây chiến tranh xâm lược.
+ Từ năm 1937, Nhật mở rộng chiến tranh xâm lược trên toàn lãnh thổ Trung Quốc.
+ Phát xít I-ta-li-a tiến hành xâm lược Ê-ti-ô-pi-a (1935), cùng với Đức tham chiến ở Tây Ban Nha nhằm hỗ trợ lực lượng phát xít Phran-cô đánh bại Chính phủ Cộng hòa (1936-1939).
+ Sau khi xé bỏ Hòa ước Vécxai, nước Đức phát xít hướng tới mục tiêu thành lập một nước “Đại Đức” bao gồm tất cả các lãnh thổ có dân Đức sinh sống ở châu Âu.
Trả lời câu hỏi thảo luận trang 92 SGK Lịch sử 11: Theo em, sự kiện Muy-ních còn được nhìn nhận, đánh giá như thế nào?
Trả lời:
Ngày 29/09/1938, Hội nghị Muy-ních được triệu tập với sự tham gia của Anh, Pháp, Đức và I-ta-li-a.
Sự kiện Muy-ních còn được nhìn nhận, đánh giá:
– Hội nghị Muy-ních là đỉnh cao của chính sách nhượng bộ phát xít nhằm tiêu diệt Liên Xô của Mĩ – Anh.
– Thể hiện âm mưu thống nhất của chủ nghĩa đế quốc (kể cả Anh – Pháp – Mĩ và Đức – Italia – Nhật Bản) trong việc tiêu diệt Liên Xô.
Trả lời câu hỏi thảo luận số 1 trang 94 SGK Lịch sử 11: Sử dụng lược đồ (hình 43) để trình bày việc phát xít Đức mở đầu việc xâm chiếm Châu Âu như thế nào.
Trả lời:
Phát xít Đức mở đầu việc xâm chiếm châu Âu:
– Rạng sáng 1-9-1939, Đức tấn công Ba Lan và nhanh chóng chiếm được Ba Lan sau gần 1 tháng.
– Ngày 3-9-1939, Anh, Pháp tuyên chiến với Đức. Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ.
– Tháng 4-1940, Đức chuyển hướng tấn công từ phía đông sang phía tây, chiếm hầu hết các nước tư bản châu Âu như Đan Mạch, Na Uy, Bỉ, Hà Lan, Lúc-xăm-bua và đánh thẳng vào nước Pháp.
– Ngày 10-6-1940, Chính phủ Pháp rời Pa-ri chạy về Tua. Quân Đức tràn vào nước Pháp. Nước Pháp bại trận và phải kí Hiệp định đình chiến ngày 22-6-1940.
– Tháng 7-1940, Đức thực hiện kế hoạch tiến đánh nước Anh, nhưng không thực hiện được.
Trả lời câu hỏi thảo luận số 2 trang 94 SGK Lịch sử 11: Nguyên nhân nào dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ hai?
Trả lời:
Nguyên nhân dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ hai bao gồm:
* Nguyên nhân sâu xa:
– Do sự chệnh lệch trình độ phát triển giữa các nước tư bản, dẫn đến những mâu thuẫn về thuộc địa, thị trường.
– Việc tổ chức và phân chia thế giới theo hệ thống Véc-xai – Oa-sinh-tơn không còn phù hợp nữa. Đưa đến một cuộc chiến tranh mới để phân chia lại thế giới.
* Nguyên nhân trực tiếp:
– Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933 đã làm những mâu thuẫn trở nên sâu sắc dẫn tới việc lên cầm quyền của chủ nghĩa phát xít với ý đồ gây chiến tranh để phân chia lại thế giới.
– Thủ phạm gây chiến là phát xít Đức, Nhật Bản Italia. Nhưng các cường quốc phương Tây lại dung túng, nhượng bộ, tạo điều kiện cho phát xít gây ra cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai.
Trả lời câu hỏi thảo luận số 3 trang 94 SGK Lịch sử 11: Lập niên biểu về quá trình xâm chiếm Châu Âu của phát xít Đức (từ tháng 9 – 1939 đến tháng 6 – 1941).
Trả lời:
* Niên biểu quả trình xâm chiếm châu Âu của phát xít Đức (từ tháng 9-1939 đến tháng 6-1941)
Trả lời câu hỏi thảo luận trang 95 SGK Lịch sử 11: Cuộc tấn công của phát xít Đức vào lãnh thổ Liên Xô diễn ra như thế nào?
Trả lời:
Diễn biến cuộc tấn công của phát xít Đức vào lãnh thổ Liên Xô:
– Chiến lược của Đức: “chiến tranh chớp nhoáng”, đánh nhanh thắng nhanh, tận dụng ưu thế về trang thiết bị kĩ thuật và yếu tố bất ngờ.
– Rạng sáng 22-6-1941, phát xít Đức tấn công Liên Xô:
+ Ba đạo quân Đức gồm 5,5 triệu người, đồng loạt tấn công dọc biên giới phía tây Liên Xô. Trong những tháng đầu, quân Đức tiến sâu vào lãnh thổ Liên Xô.
+ Đạo quân phía bắc bao vây Lê-nin-grát (Xanh Pê téc-bua), đạo quân trung tâm tiến tới ngoại vi Thủ đô Mát-xcơ-va, đạo quân phía nam chiếm Ki-ép và phần lớn U-crai-na.
– Tháng 12-1941, Hồng quân Liên Xô phản công quyết liệt và giành chiến thắng, làm phá sản chiến lược “chiến tranh chớp nhoáng” của Hít-le.
– Sau thất bại ở Mát-xcơ-va, quân Đức chuyển hướng tấn công xuống phía nam. Mục tiêu của Đức là đánh chiếm Xta-lin-grát, thành phố được mệnh danh là “nút sống” của Liên Xô. Nhưng quân Đức không thể chiếm được thành phố này.
Trả lời câu hỏi thảo luận số 1 trang 97 SGK Lịch sử 11: Chiến tranh Thái Bình Dương bùng nổ như thế nào?
Trả lời:
Chiến tranh Thái Bình Dương bùng nổ:
– Tháng 9-1940, quân Nhật kéo vào Đông Dương.
– Ngày 7-12-1941, quân Nhật bất ngờ tấn công Trân Châu cảng – căn cứ hải quân chủ yếu của Mĩ ở Thái Bình Dương. Hạm đội Mĩ bị thiệt hại nặng nề
⟹ Mĩ tuyên chiến với Nhật Bản và sau đó là với Đức và I-ta-li-a. Chiến tranh lan rộng ra toàn thế giới.
– Sau đó, Nhật Bản đồng loạt tấn công các nước ở Đông Nam Á và bành trướng ở khu vực Thái Bình Dương.
– Đến năm 1942, Nhật đã thống trị một vùng đất đai rộng lớn ở Đông Á, Đông Nam Á và Thái Bình Dương.
Trả lời câu hỏi thảo luận số 2 trang 97 SGK Lịch sử 11: Khối đồng minh chống phát xít được hình thành như thế nào?
Trả lời:
– Hành động xâm lược của phe phát xít đã thúc đẩy các quốc gia trên thế giới cùng phối hợp với nhau trong một liên minh chống phát xít.
– Liên Xô tham chiến đã làm thay đổi căn bản cục diện chính trị và quân sự của cuộc chiến.
– Các nước Anh, Mĩ thay đổi thái độ, bắt tay cùng Liên Xô chống chủ nghĩa phát xít.
– Ngày 1-1-1942, tại Oa-sinh-tơn, 26 quốc gia (đứng đầu là ba cường quốc Liên Xô, Mĩ, Anh) đã ra một bản tuyên bố chung gọi là Tuyên ngôn Liên hợp quốc. Các nước tham gia Tuyên ngôn cam kết cùng nhau tiến hành cuộc chiến đấu chống phát xít với toàn bộ lực lượng của mình.
⟹ Khối Đồng minh chống phát xít được hình thành.
Trả lời câu hỏi thảo luận số 1 trang 99 SGK Lịch sử 11: Nêu những sự kiện chính về cuộc phản công của quân Đồng minh trên các mặt trận (từ tháng 11-1942 đến tháng 6-1944).
Trả lời:
Những sự kiện chính về cuộc phản công của quân Đồng minh trên các mặt trận (từ tháng 11-1942 đến tháng 6-1944):
* Ở Mặt trận Xô-Đức:
– Trận phản công tại Xta-lin-grát (từ 11-1942 đến 2-1943) của quân đội Liên Xô đã tạo nên bước ngoặt của cuộc chiến. Từ đây, Liên Xô và phe Đồng minh chuyển sang tấn công đồng loạt trên các mặt trận.
– Tiếp đó, Hồng quân đã nhanh chóng bẻ gãy cuộc phản công của quân Đức tại vòng cung Cuốc-xcơ (từ ngày 5-7 đến ngày 23-8-1943).
– Hồng quân liên tục tấn công, đến tháng 6-1944 đã giải phóng phần lớn lãnh thổ Liên Xô.
* Ở Mặt trận Bắc Phi: quân Anh (từ phía đông) và quân Mĩ (từ phía tây) phối hợp phản công (từ tháng 3 đến tháng 5-1943), quét sạch liên quân Đức-I-ta-li-a khỏi lục địa châu Phi. Chiến sự ở châu Phi chấm dứt.
* Ở I-ta-li-a:
– Tháng 7-1943, quân Đồng minh đổ bộ đánh chiếm đảo Xi-xi-li-a.
– Phát xít I-ta-li-a sụp đổ, chính phủ mới được thành lập, đầu hàng Đồng minh. Nhưng quân Đức đã đối phó kịch liệt và chống cự mãi tới tháng 5-1945 mới chịu khuất phục.
* Ở Thái Bình Dương:
– Trong trận Gu-a-đan-ca-nan (từ 8-1942 đến 1-1943), quân đội Mĩ đánh bại quân Nhật đã tạo ra bước ngoặt trên toàn mặt trận này.
– Mĩ chuyển sang phản công và lần lượt đánh chiếm các đảo ở Thái Bình Dương.
Trả lời câu hỏi thảo luận số 2 trang 99 SGK Lịch sử 11: Trận phản công tại Xta-lin-grat: diễn biến và ý nghĩa.
Trả lời:
Trận phản công tại Xta-lin-grat:
* Diễn biến:
– Trận phản công tại Xta-lin-grat diễn ra từ tháng 11-1942 đến tháng 2-1943.
– Trong trận đánh này, Hồng quân Liên Xô đã tấn công, bao vây, chia cắt để tiêu diệt và bắt sống toàn bộ đội quân tinh nhuệ của Đức gồm 33 vạn người do Thống chế Phôn Pao-lút chỉ huy.
* Ý nghĩa:
– Chiến thắng Xta-lin-grát đã đánh dấu bước ngoặt căn bản của chiến tranh thế giới, buộc phát xít phải chuyển từ tấn công sang phòng ngự.
– Bắt đầu từ đây, Liên Xô và phe Đồng minh chuyển sang tấn công đồng loạt trên các Mặt trận.
Trả lời câu hỏi thảo luận số 1 trang 101 SGK Lịch sử 11: Quân đội Nhật bị đánh bại như thế nào?
Trả lời:
– Từ năm 1944, liên quân Mĩ – Anh tấn công đánh chiếm Miến Điện và quần đảo Phi-líp-pin. Quân Mĩ tăng cường uy hiếp, đánh phá các thành phố lớn của Nhật Bản bằng không quân.
– Cuối tháng 7-1945, nguyên thủ ba cường quốc Liên Xô, Mĩ, Anh họp tại Pốt-xđam để giải quyết các vấn đề sau chiến tranh ở châu Âu và việc tiêu diệt hoàn toàn phát xít Nhật.
– Ngày 6-8-1945, Mĩ ném bom nguyên tử xuống thành phố Hi-rô-si-ma làm 8 vạn người chết.
– Ngày 8-8, Liên Xô tuyên chiến với Nhật Bản và tấn công đạo quân Quan Đông gồm 70 vạn quân Nhật ở Mãn Châu.
– Ngày 9-8, Mĩ ném tiếp quả bom nguyên tử thứ hai hủy diệt thành phố Na-ga-xa-ki, giết hại 2 vạn người.
– Ngày 15-8, Nhật Bản chấp nhận đầu hàng không điều kiện. Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc.
Trả lời câu hỏi thảo luận số 2 trang 101 SGK Lịch sử 11: Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc như thế nào?
Trả lời:
– Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc với sự sụp đổ hoàn toàn của phát xít Đức, I-ta-li-a, Nhật.
– Thắng lợi vĩ đại thuộc về các dân tộc trên thế giới đã kiên cường chiến đấu chống chủ nghĩa phát xít.
– Liên Xô, Mĩ, Anh là lực lượng trụ cột, giữ vai trò quyết định trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít.
– Hơn 70 quốc gia với 1700 triệu người đã bị lôi cuốn vào vòng chiến, khoảng 60 triệu người chết, 90 triệu người bị tàn phế, thiệt hại vật chất 4000 tỉ đô-la.
– Chiến tranh kết thúc đã dẫn đến những biến đổi căn bản của tình hình thế giới.
Câu hỏi và bài tập (trang 101 sgk Lịch Sử 11)
Bài 1 trang 101 SGK Lịch sử 11: Phát xít Đức đã bị tiêu diệt như thế nào?
Trả lời:
– Đầu năm 1944, Hồng quân Liên Xô tổng phản công quét sạch quân xâm lược khỏi Liên Xô. Trên đường tiến công của Hồng quân, lần lượt các nước Đông Âu cũng được giải phóng.
– Giữa năm 1944, Mĩ – Anh và quân Đồng minh mở Mặt trận thứ hai ở Tây Âu bằng cuộc đổ bộ tại Nooc-măng-đi (miền Bắc Pháp), Pháp và các nước Bỉ, Hà Lan, Lúc-xăm-bua được giải phóng.
– Từ tháng 1-1945, Hồng quân Liên Xô cũng bắt đầu cuộc tấn công nước Đức ở Mặt trận phía Đông.
– Cuộc tấn công Đức ở Mặt trận phía Tây bắt đầu từ tháng 2-1945. Hồng quân Liên Xô bắt đầu mở cuộc tấn công Béc-lin từ giữa tháng 4-1945 và đập tan sự kháng cự của hơn 1 triệu quân Đức.
– Ngày 30-4-1945, lá cờ đỏ búa liềm của Liên Xô được cắm trên nóc tòa nhà Quốc hội Đức. Hít-le tự sát dưới hầm chỉ huy.
– Ngày 9-5-1945, nước Đức kí kết văn bản đầu hàng không điều kiện, chiến tranh chấm dứt ở châu Âu.
Bài 2 trang 101 SGK Lịch sử 11: Trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít, Liên Xô đã có vai trò như thế nào?
Trả lời:
Vai trò của Liên Xô trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít:
– Là một trong ba trụ cột chính cùng với Mĩ, Anh giữ vai trò quyết định trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít.
– Đóng vai trò quan trọng trong việc làm cho phát xít Đức suy yếu và giải phóng các nước ở Đông Âu.
– Tập hợp các lực lượng yêu chuộng hòa bình đấu tranh chống phát xít.
– Tiêu diệt phát xít Nhật, buộc Nhật phải đầu hàng không điều kiện.
– Tổ chức các hội nghị quốc tế: I-an-ta, Pốt-xđam bàn việc kết thúc chiến tranh.
Bài 3 trang 101 SGK Lịch sử 11: Từ cuộc chiến tranh thế giới thứ hai, hãy rút ra bài học cho cuộc đấu tranh bảo vệ hòa bình thế giới hiện nay.
Trả lời:
– Ngày nay, chiến tranh xung đột vẫn thường xuyên diễn ra ở nhiều khu vực khác nhau trên thế giới. Nếu như cuộc chiến tranh thế giới thứ ba nổ ra, sẽ không chỉ gây nên sự thương vong và tổn thất khổng lồ, mà sẽ là cuộc chiến tranh hạt nhân dẫn đến sự hủy diệt toàn nhân loại.
– Cuộc đấu tranh bảo vệ hòa bình, chống nguy cơ chiến tranh hạt nhân hủy diệt để bảo vệ sự sống của con người và nền văn minh nhân loại đang là nhiệm vụ cấp bách hàng đầu của toàn thể mọi người.
– Loài người cần mau chóng tìm ra giải pháp để tháo gỡ xung đột, hạn chế tối đa các cuộc chiến tranh đang diễn ra hoặc có nguy cơ diễn ra trên thế giới.
Lý thuyết Bài 17: Chiến tranh thế giới thứ hai (1939-1945)
I. Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ và lan rộng ở châu Âu (từ tháng 9-1939 đến tháng 6-1941)
1. Phát xít Đức tấn công Ba Lan và xâm chiếm Châu Âu (từ tháng 09/1939 đến tháng 09/1940)
– Ngày 1/9/1939: Đức tấn công Ba Lan.
– Tháng 9/1939 đến tháng 4/1940: Đức áp dụng chiến thuật “đánh nhanh thắng nhanh”, Đức chiếm được Ba Lan trong vòng 1 tháng. Anh, Pháp dù tuyên chiến với Đức, song không có hành động quân sự nào chi viện cho Ba Lan.
– Tháng 4/1940: Đức chuyển hướng từ phía Đông sang phía Tây, tấn công và chiếm hàng loạt các nước: Đan Mạch, Nauy, Bỉ, Hà Lan,…
– Tháng 6/1940: Đức tấn công Pháp, chính phủ Pháp do Pê-tanh đứng đầu làm tay sai cho Đức.
– Tháng 7/1940: Đức tấn công Anh nhưng thất bại.
2. Phe phát xít bành trướng ở Đông Nam Âu (từ tháng 09/1940 đến tháng 06/1941)
– Tháng 10/1940: Đức chuyển sang thôn tính các nước Đông và Nam Âu.
=> Đến mùa hè năm 1941, phe phát xít đã thống trị phần lớn châu Âu. Đức đã chuẩn bị xong điều kiện tấn công Liên Xô.
* Nguyên nhân
– Nguyên nhân sâu xa:
+ Tác động của quy luật phát triển không đều về kinh tế và chính trị giữa các nước tư bản trong thời đại đế quốc chủ nghĩa, so sánh lực lượng trong thế giới tư bản thay đổi căn bản.
+ Việc tổ chức và phân chia thế giới theo hệ thống Véc-xai – Oa-sinh-tơn không còn phù hợp nữa.
+ Đưa đến một cuộc chiến tranh mới để phân chia lại thế giới.
– Nguyên nhân trực tiếp: cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929 – 1932 làm những mâu thuẫn trên thêm sâu sắc dẫn tới việc lên cầm quyền của chủ nghĩa phát xít với ý đồ gây chiến tranh để phân chia lại thế giới.
Nhận xét:
– Thủ phạm gây chiến là phát xít Đức, Nhật Bản Italia. Nhưng các cường quốc phương Tây lại dung túng, nhượng bộ, tạo điều kiện cho phát xít gây ra cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai tàn sát nhân loại.
– Tính chất của Chiến tranh thế giới thứ hai trong giai đoạn đầu là chiến tranh để quốc, xâm lược, phi nghĩa. Sự bành trướng của phát xít Đức ở châu Âu đã chà đạp lên quyền độc lập, tự chủ thiêng liêng của các dân tộc, đã đẩy hàng triệu người dân vô tội vào sự chết chóc…
cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929 – 1932 làm những mâu thuẫn trên thêm sâu sắc dẫn tới việc lên cầm quyền của chủ nghĩa phát xít ở một số nước với ý đồ gây chiến tranh để phân chia lại thế giới.
II.Chiến tranh lan rộng khắp thế giới (Từ tháng 06/1941 đến tháng 11/1942)
1. Phát xít Đức tấn công Liên Xô. Chiến sự ở Bắc Phi.
* Mặt trận Xô – Đức:
– Sáng 22/6/1941, Đức tiến hành “chiến tranh chớp nhoáng” tấn công Liên Xô. Ban đầu, do có ưu thế về vũ khí và kinh nghiệm tác chiến, quân Đức tiến sâu vào lãnh thổ Liên Xô.
– Rạng sáng ngày 22/6/1941, Đức tấn công Liên Xô.
– Đức đã huy động 190 sư đoàn với 5,5 triệu quân, 3712 xe tăng, 4950 máy bay.
– Chia làm 3 đạo quân, đồng loạt tấn công trên suốt dọc tuyến biên giới phía tây Liên Xô: đạo quân phía bắc bao vây Lê-nin-grát, đạo quân trung tâm tiến tới ngoại vi thủ đô Matxcơva, đạo quân phía nam chiếm Ki-ép và Ucraina.
– Nhân dân Liên Xô kiên quyết chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Tháng 12-1941, Hồng quân Liên Xô do tướng Giu-cốp chỉ huy đã đẩy lùi quân Đức. Chiến thắng Mát-xcơ-va đã làm phá sản chiến lược “chiến tranh chớp nhoáng” của Hít-le.
– Cuối năm 1942, Đức tấn công Xta-lin-grát – “nút sống” của Liên Xô- nhưng không chiếm được.
– Quân đội Liên xô diễu binh trong lễ kỷ niệm lần thứ 10.
* Mặt trận Bắc Phi:
– Tháng 9/1940, I-ta-li-a tấn công Ai Cập.
– Tháng 10/1942, liên quân Anh-Mĩ giành thắng lợi trong trận En A-la-men, và chuyển sang phản công trên toàn mặt trận.
2. Chiến tranh Thái Bình Dương bùng nổ
– Tháng 09/1940, Nhật kéo vào Đông Dương.
– Ngày 7/12/1941, Nhật bất ngờ tấn công Trân Châu Cảng – căn cứ hải quân chủ yếu của Mĩ ở Thái Bình Dương. Mĩ bị thiệt hại nặng nề. Chiến tranh lan rộng toàn thế giới.
– Nhật tấn công vào Đông Nam Á và Thái Bình Dương.
3. Khối Đồng minh chống phát xít hình thành.
– Hành động xâm lược của phe phát xít trên toàn thế giới đã thúc đẩy các quốc gia cùng phối hợp với nhau trong một liên minh chống phát xít.
– Việc Liên Xô tham chiến làm thay đổi căn bản cục diện chính trị và quân sự của cuộc chiến, cổ vũ mạnh mẽ cho phong trào kháng chiến của nhân dân các nước bị phát xít chiếm đóng.
– Anh, Mĩ thay đổi thái độ, bắt tay cùng Liên Xô chống chủ nghĩa phát xít.
– Ngày 1/1/1942, tại Oa-sinh-tơn, 26 quốc gia, đứng đầu là Liên Xô, Mĩ, Anh đã ra “Tuyên ngôn Liên hiệp quốc” cam kết cùng nhau chống phát xít với toàn bộ lực lượng của mình. Khối Đồng minh chống phát xít được thành lập.
Ý nghĩa: Việc Liên Xô tham chiến và sự ra đời của khối Đồng minh chống phát xít làm cho tính chất của Chiến tranh thế giới thứ hai thay đổi, trở thành một cuộc chiến tranh chống chủ nghĩa phát xít, bảo vệ hòa bình nhân loại.
III. Quân Đồng Minh chuyển sang phản công. Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc (Từ tháng 11/1942 đến tháng 08/1945)
1. Quân Đồng minh phản công (từ tháng 11/1942 đến tháng 6/1944)
* Mặt trận Xô – Đức:
– Ở trận phản công Xta-lin-grát (từ tháng 11/1942 đến tháng 02/1943), Hồng quân Liên Xô đã tấn công tiêu diệt, bắt sống toàn bộ đội quân tinh nhuệ của Đức gồm 33 vạn người do thống chế Pao-lút chỉ huy.
– Chiến thắng Xtalingrát đã đánh dấu bước ngoặt căn bản của chiến tranh thế giới, buộc phát xít phải chuyển từ tấn công sang phòng ngữ. Bắt đầu tù đây, Liên Xô và phe Đồng minh chuyển sang tấn công đồng loạt trên các Mặt trận.
– Cuối tháng 08/1943, Hồng quân đã bẻ gãy cuộc phản công của quân Đức tại vòng cung Cuốc-xcơ. Tháng 06/1944, phần lớn lãnh thổ Liên Xô được giải phóng.
* Ở Mặt trận Bắc Phi: Từ tháng 3 đến tháng 5/1943, liên quân Mĩ – Anh phản công quét sạch quân Đức – Italia khỏi châu Phi. Chiến sự ở châu Phi chấm dứt.
* Ở Italia: Tháng 7/1943 đến tháng 5/1945, liên quân Mĩ – Anh tấn công truy kích quân phát xít, làm cho chủ nghĩa phát xít Italia bị sụp đổ, phát xít Đức phải khuất phục.
* Ở Thái Bình Dương: Sau chiến thắng quân Nhật trong trận Gua-đan-ca-nan (1/1943) Mĩ phản công đánh chiếm các đảo ở Thái Bình Dương.
2. Phát xít Đức bị tiêu diệt. Nhật Bản đầu hàng. Chiến tranh kết thúc
a, Phát xít Đức bị tiêu diệt
– Sau khi giải phóng các nước Trung và Đông Âu (1944), tháng 1/1945, Hồng quân Liên Xô mở cuộc tấn công Đức ở Mặt trận phía Đông, tiến quân vào giải phóng các nước ở Trung và Đông Âu, tiến sát biên giới nước Đức.
– Tháng 2/1945, Liên Xô tổ chức hội nghị Ianta gồm 3 nước Liên Xô, Mĩ, Anh bàn về việc tổ chức lại thế giới sau chiến tranh.
– Hè 1944, Mĩ, Anh mở Mặt trận thứ hai ở Tây Âu bằng cuộc đổ bộ tại Noóc-măng-đi (miền Bắc Pháp) tiến vào giải phóng Pháp, Bỉ, Hà Lan, chuẩn bị tấn công Đức.
– Từ tháng 2 đến tháng 4/1945, Liên Xô tấn công Béc-lin, đánh bại hơn 1 triệu quân Đức.
– Ngày 30/04, lá cờ đỏ búa liềm được cắm trên nóc toà nhà Quốc hội Đức. Ngày 09/05/1945, nước Đức kí văn bản đầu hàng không điều kiện. Chiến tranh chấm dứt ở Châu Âu.
b, Nhật bị tiêu diệt
– Mặt trận Thái Bình Dương, từ năm 1944, liên quân Mĩ, Anh tấn công đánh chiếm Miến Điện và quần đảo Phi-líp-pin.
– Ngày 06/8/1945, Mĩ ném quả bom nguyên tử xuống Hi-rô-si-ma làm 8 vạn người thiệt mạng. Ngày 08/08, Liên Xô tuyên chiến với Nhật và tấn công đạo quân Quan Đông gồm 70 vạn quân Nhật ở Mãn Châu. Ngày 09/08, Mĩ ném tiếp quả bom nguyên tử thứ hai huỷ diệt thành phố Na-ga-da-ki, giết hại 2 vạn người.
– Ngày 15/08/1945, Nhật Bản chấp nhận đầu hàng không điều kiện. Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc.
Về vai trò của Liên Xô, Mĩ, Anh trong việc tiêu diệt phát xít Nhật (xét phạm vi thời gian 1944 – 1945): Liên Xô, Mĩ, Anh đều là lực lượng trụ cột, giữ vai trò quyết định trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít Nhật. Cuộc tấn công của Mĩ, Anh ở khu vực chiếm đóng của Nhật ở Đông Nam Á đã thu hẹp dần thế lực của phát xít Nhật. Việc quân Mĩ uy hiếp, đánh phá các thành phố lớn của Nhật bằng không quân, đặc biệt việc Mĩ ném 2 quả bom nguyên tử xuống Nhật Bản đã có tác dụng lớn trong việc phá hủy lực lượng phát xít Nhật cả về vật chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên cũng không thể phủ nhận việc Mĩ ném 2 quả bom nguyên tử xuống Nhật Bản là một tội ác, reo rắc thảm họa chết chóc kinh hoàng cho nhân dân Nhật Bản.
IV. Kết cục của chiến tranh thế giới thứ hai
– Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc với sự sụp đổ hoàn toàn của phát xít Đức, I-ta-li-a, Nhật.
– Thắng lợi vĩ đại thuộc về các dân tộc trên thế giới đã kiên cường chiến đấu chống chủ nghĩa phát xít.
– Liên Xô, Mĩ, Anh là lực lượng trụ cột, giữ vai trò quyết định trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít.
– Hơn 70 quốc gia với 1700 triệu người đã bị lôi cuốn vào vòng chiến, khoảng 60 triệu người chết, 90 triệu người bị tàn phế, thiệt hại vật chất 4000 tỉ đô-la.
– Chiến tranh kết thúc đã dẫn đến những biến đổi căn bản của tình hình thế giới.