SBT Khoa học tự nhiên 7 Bài 5 (Kết nối tri thức): Phân tử – đơn chất – hợp chất

Giải SBT Khoa học tự nhiên lớp 7 Bài 5: Phân tử – đơn chất – hợp chất

Bài 5.1 trang 19 SBT Khoa học tự nhiên 7: Một phân tử nước chứa hai nguyên tử hydrogen và một oxygen. Nước là

A. một hợp chất.                       

B. một đơn chất.

C. một hỗn hợp.                        

D. một nguyên tố hóa học.

Lời giải:

Đáp án đúng là: A

Nước là một hợp chất.

Bài 5.2 trang 19 SBT Khoa học tự nhiên 7: Đèn neon chứa

A. các phân tử khí neon Ne₂.

B. các nguyên tử neon (Ne) riêng rẽ không liên kết với nhau.

C. một đại phân tử khổng lồ chứa rất nhiều nguyên tử neon.

D. một nguyên tử neon.

Lời giải:

Đáp án đúng là: B

Đèn neon chứa các nguyên tử neon (Ne) riêng rẽ không liên kết với nhau.

Bài 5.3 trang 19 SBT Khoa học tự nhiên 7: Một bình khí oxygen chứa

A. các phân tử O₂.

B. các nguyên tử oxygen riêng rẽ không liên kết với nhau.

C. một đại phân tử khổng lồ chứa rất nhiều nguyên tử oxygen.

D. một phân tử O₂.

Lời giải:

Đáp án đúng là: A

Một bình khí oxygen chứa các phân tử O₂.

Bài 5.4 trang 19 SBT Khoa học tự nhiên 7: Lõi dây điện bằng đồng chứa

A. các phân tử Cu₂.

B. các nguyên tử Cu riêng rẽ không liên kết với nhau.

C. rất nhiều nguyên tử Cu liên kết với nhau.

D. một nguyên tử Cu.

Lời giải:

Đáp án đúng là: C

Lõi dây điện bằng đồng chứa rất nhiều nguyên tử Cu liên kết với nhau.

Bài 5.5 trang 19 SBT Khoa học tự nhiên 7: Cho các hình sau, trong đó mỗi vòng tròn biểu diễn 1 nguyên tử, các vòng tròn đen và trắng biểu diễn các nguyên tử của nguyên tố hóa học khác nhau.

Hộp nào chứa:

a) Các phân tử của một đơn chất?

b) Các phân tử của một hợp chất?

c) Các nguyên tử của một đơn chất?

Có hộp nào chứa hỗn hợp không? Hãy giải thích.

Lời giải:

Hộp B chứa các phân tử của một đơn chất.

Hộp C chứa các phân tử của một hợp chất.

Hộp A chứa các nguyên tử của một đơn chất.

Không có hộp nào chứa hỗn hợp, vì các hộp chỉ chứa một chất.

Bài 5.6 trang 20 SBT Khoa học tự nhiên 7: Trong các chất hóa học: Li, N₂, CO, Cl₂, S₈, NaCl, chất nào là đơn chất, chất nào là hợp chất?

Lời giải:

Các đơn chất là: Li, N₂, Cl₂, S₈.

Các hợp chất là: CO, NaCl.

Bài 5.7 trang 20 SBT Khoa học tự nhiên 7: Các hợp chất sau đây được tạo thành từ bao nhiêu nguyên tố hóa học?

a) CuO.       

b) CaCO₃.   

c) HNO₃.    

d) NaOH.   

e) CH₃OH.

Lời giải:

a) CuO được tạo thành từ hai nguyên tố hóa học là Cu và O.

b) CaCO₃ được tạo thành từ ba nguyên tố hóa học là Ca, C và O.

c) HNO₃ được tạo thành từ ba nguyên tố hóa học là H, N và O.

d) CH₃OH được tạo thành từ 3 nguyên tố hóa học là C, H và O.

Bài 5.8 trang 20 SBT Khoa học tự nhiên 7: Có bao nhiêu nguyên tử trong mỗi phân tử các chất sau:

a) CuO.       

b) CO₂.       

c) O₃.          

d) CH₄.       

e) SO₂.        

g) C₂H₄.

Lời giải:

a) Trong phân tử CuO có 2 nguyên tử (1 nguyên tử Cu và 1 nguyên tử O);

b) Trong phân tử CO₂ có 3 nguyên tử (1 nguyên tử C và 2 nguyên tử O);

c) Trong phân tử O₃ có 3 nguyên tử O.

d) Trong phân tử CH₄ có 5 nguyên tử (1 nguyên tử C và 4 nguyên tử H);

e) Trong nguyên tử SO₂ có 3 nguyên tử (1 nguyên tử S và 2 nguyên tử O);

g) Trong nguyên tử C₂H₄ có 6 nguyên tử (2 nguyên tử C và 4 nguyên tử H).

Bài 5.9 trang 20 SBT Khoa học tự nhiên 7: Trong các hình vẽ dưới đây, mỗi hình vuông biểu diễn một chiếc hộp chứa; mỗi vòng tròn biểu diễn một nguyên tử; các vòng tròn màu đen, xanh lam nhạt và trắng biểu diễn các nguyên tử của các nguyên tố hóa học khác nhau.

Hãy ghép mỗi hình trên với một mô tả dưới đây cho phù hợp. Mỗi hình chỉ được sử dụng 1 lần.

(1) Đơn chất tinh khiết – chỉ chứa 1 loại nguyên tử.

(2) Hỗn hợp 2 đơn chất – có hai loại nguyên tử không liên kết với nhau.

(3) Hợp chất tinh khiết – chỉ chứa một loại phân tử.

(4) Hỗn hợp 2 hợp chất – có hai loại phân tử trong hộp.

(5) Hỗn hợp gồm 1 đơn chất và 1 hợp chất.

Lời giải:

(1) – C; (2) – E; (3) – A; (4) – B; (5) – D.

Bài 5.10 trang 21 SBT Khoa học tự nhiên 7: Trong các hình vẽ dưới đây, các vòng tròn có kích thước khác nhau biểu diễn các nguyên tử của các nguyên tố khác nhau. Hình vẽ nào biểu diễn khí hydrogen chloride?

Lời giải:

Chọn Hình C. Giải thích:

+ Các hình A, D biểu diễn đơn chất.

+ Hình B biểu diễn hai đơn chất.

Như vậy chỉ có hình C biểu diễn hợp chất khí hydrogen chloride.

Bài 5.11 trang 21 SBT Khoa học tự nhiên 7: Đánh dấu (x) vào ô thích hợp để hoàn thiện bảng sau về sự phân loại một số chất.

Lời giải:

Bài 5.12 trang 21 SBT Khoa học tự nhiên 7: Cho các cụm từ sau: nguyên tử, đơn chất, không thể, hóa học, hợp chất, vật lí, nguyên tố hóa học.

Chọn một trong các cụm từ cho ở trên điền vào mỗi chỗ trống để hoàn thiện các câu sau (chú ý: một từ có thể sử dụng nhiều lần hoặc không sử dụng).

a) Đơn chất là chất chỉ chứa một loại ..?..

b) Một đơn chất ..?.. bị phân chia thành các đơn chất khác nữa.

c) Hợp chất là chất được tạo nên từ hai hay nhiều ..?.. khác nhau. Các nguyên tử trong hợp chất liên kết ..?.. với nhau.

d) Không thể phân tách hợp chất thành các đơn chất tạo nên chúng, hoặc phân tách thành các hợp chất khác bằng phương pháp ..?.. Tính chất của các hợp chất thường khác tính chất của các đơn chất tạo nên chúng.

Lời giải:

a) Đơn chất là chất chỉ chứa một loại nguyên tử.

b) Một đơn chất không thể bị phân chia thành các đơn chất khác nữa.

c) Hợp chất là chất được tạo nên từ hai hay nhiều nguyên tố hóa học khác nhau. Các nguyên tử trong hợp chất liên kết hóa học với nhau.

d) Không thể phân tách hợp chất thành các đơn chất tạo nên chúng, hoặc phân tách thành các hợp chất khác bằng phương pháp vật lí. Tính chất của các hợp chất thường khác tính chất của các đơn chất tạo nên chúng.

Bài 5.13 trang 22 SBT Khoa học tự nhiên 7: Trong phân tử nước, cứ 16,0 g oxygen có tương ứng 2,0 g hydrogen. Một giọt nước chứa 0,1 g hydrogen thì khối lượng của oxygen trong giọt nước đó là

A. 1,6 g.               

B. 1,2 g.                

C. 0,9 g.                

D. 0,8 g.

Lời giải:

Đáp án đúng là: D

Cứ 2,0 g hydrogen tương ứng với 16 gam oxygen.

Vậy cứ 0,1 gam hydrogen tương ứng với $\frac{\mathrm{0,1.16}}{2}=\mathrm{0,8}$ gam oxygen.

Bài 5.14 trang 22 SBT Khoa học tự nhiên 7: Hình 5.4 mô tả một phân tử chứa carbon, hydrogen và oxygen.

Số nguyên tử của mỗi nguyên tố carbon, hydrogen và oxygen có trong một phân tử chất này lần lượt là

A. 1, 6, 2.              

B. 2, 5, 1.              

C. 2, 6, 1.              

D. 6, 2, 1.

Lời giải:

Đáp án đúng là: C

Trong phân tử chất này có 2 nguyên tử C; 6 nguyên tử H và 1 nguyên tử O.

Bài 5.15 trang 22 SBT Khoa học tự nhiên 7: Cho ba nguyên tố hóa học là carbon (C), hydrogen (H) và oxygen (O). Sự kết hợp giữa hai trong số ba nguyên tố, hoặc giữa ba nguyên tố hóa học này với nhau tạo ra rất nhiều hợp chất. Hãy tính khối lượng phân tử và phần trăm khối lượng của mỗi nguyên tố trong các hợp chất sau:

a) CO₂ (khí carbon dioxide, là khí cần thiết cho quá trình quang hợp).

b) CH₄ (methane, là thành phần chính của khí thiên nhiên).

c) C₁₂H₂₂O₁₁ (đường ăn).

(Biết khối lượng nguyên tử của các nguyên tố: C = 12; H = 1; O = 16).

Lời giải:

a) Khối lượng phân tử CO₂ là: 12 + 2.16 = 44 (amu).

Thành phần phần trăm khối lượng các nguyên tố:

$\begin{array}{l}\%C=\frac{12}{44}.100\%=\mathrm{27,27}\%;\\ \%O=100\%-\mathrm{27,27}\%=\mathrm{72,73}\%.\end{array}$

b) Khối lượng phân tử CH₄ là: 12 + 1.4 = 16 (amu)

Thành phần phần trăm khối lượng các nguyên tố:

$\begin{array}{l}\%C=\frac{12}{16}.100\%=75\%;\\ \%H=100\%-75\%=25\%.\end{array}$

c) Khối lượng phân tử C₁₂H₂₂O₁₁ là: 12.12 + 22.1 + 16.11 = 342 (amu).

Thành phần phần trăm khối lượng các nguyên tố:

$\begin{array}{l}\%C=\frac{12.12}{342}.100\%=\mathrm{42,1}\%;\\ \%H=\frac{22}{342}.100\%=\mathrm{6,4}\%\\ \%O=100\%-\mathrm{42,1}\%-\mathrm{6,4}\%=\mathrm{51,5}\%.\end{array}$

Bài 5.16 trang 22 SBT Khoa học tự nhiên 7: Hãy tìm hiểu và cho biết vì sao buckminsterfullerene và carbon nanotube (Hình 5.5) đều là đơn chất carbon?

Lời giải:

Vì buckminsterfullerene và carbon nanotube chỉ chứa một loại nguyên tử carbon, nên chúng cũng là đơn chất carbon.

Xem thêm các bài giải SBT Khoa học tự nhiên 7 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:

Bài 4: Sơ lược về bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Bài 6: Giới thiệu về liên kết hóa học

Bài 7: Hóa trị và công thức hóa học

Bài 8: Tốc độ chuyển động