Giải bài tập Chuyên đề Sinh học 10 Ôn tập chuyên đề 3
Bài tập 1 trang 90 Chuyên đề Sinh học 10: Hãy trình bày vai trò của vi sinh vật trong xử lí ô nhiễm môi trường đất, nước và chất thải rắn
Trả lời:
Vai trò của vi sinh vật:
– Trong xử lí ô nhiễm môi trường đất: Vi sinh vật phân hủy các chất gây ô nhiễm đất như thuốc trừ sâu hóa học; tham gia chuyển hóa các chất trong đất, trung hòa các chất tạo phèn, các muối gây nhiễm mặn, tạo độ thông thoáng cho môi trường đất.
– Trong xử lí nước thải và làm sạch nước: Vi sinh vật phân hủy các chất hữu cơ có trong nước. Trong điều kiện có oxygen, vi sinh vật tham gia vào quá trình oxi hóa, tổng hợp và hô hấp nội bào góp phần chuyển hóa chất hữu cơ trong nước thành sản phẩm cuối cùng là CO2, NH3 và các chất hữu cơ. Trong điều kiện không có oxygen, vi sinh vật tham gia vào quá trình thủy phân, quá trình acid hóa. Phân hủy dầu làm sạch môi tường biển, sông.
– Trong xử lí chất thải: Vi sinh vật xử lí chất thải rắn có thành phần hóa học là các chất hữu cơ, chất thải từ hoạt động nông nghiệp, rác thải hữu cơ sinh hoạt,…tạo thành mùn, khí sinh học.
Bài tập 2 trang 90 Chuyên đề Sinh học 10: Khảo sát thực trạng môi trường đất, nước tại địa phương. Từ đó, đưa ra các biện pháp xử lí ô nhiễm môi trường đạt hiệu quả hơn….
Gợi ý:
– Quan sát, chụp hình và ghi chép lại các loại chất thải hữu cơ, vô cơ, nước thải ở địa phương.
– Viết báo cáo thực trạng ô nhiễm môi trường tại địa phương:
+ Tình trạng ô nhiễm môi trường đất, nước.
+ Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đất, nước.
+ Đề xuất biện pháp xử lí ô nhiễm môi trường đất, nước tại địa phương.
Trả lời:
– Có thể sử dụng bảng kiểm sau để ghi chép kết quả quan sát:
|
Các chất gây ô nhiễm môi trường ở … |
Có |
Không |
|
Nước mặn. |
|
|
|
Chất tạo phèn. |
|
|
|
Phân bón hóa học. |
|
|
|
Thuốc trừ sâu hóa học. |
|
|
|
Nước thải sinh hoạt của người dân. |
|
|
|
Nước thải từ các nhà máy, xí nghiệp, khu chế xuất,… |
|
|
|
Nước thải từ các ao nuôi tôm, cá,… |
|
|
|
Rác thải từ các hộ dân cư xả trực tiếp ra môi trường. |
|
|
|
Rác thải nông nghiệp. |
|
|
|
Rác thải công nghiệp. |
|
|
|
Rác thải y tế. |
|
|
|
Rác thải từ các khu chợ, siêu thị,… |
|
|
|
… |
|
|
– Từ kết quả quan sát, học sinh phân tích và viết báo cáo về thực trạng ô nhiễm môi trường tại địa phương đó:
+ Tình trạng ô nhiễm môi trường đất, nước.
+ Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đất, nước.
+ Đề xuất biện pháp xử lí ô nhiễm môi trường đất, nước tại địa phương
Bài tập 3 trang 90 Chuyên đề Sinh học 10: Hãy cho biết những ưu điểm của việc xử lí ô nhiễm môi trường bằng vi sinh vật
Trả lời:
Ưu điểm của việc xử lí ô nhiễm môi trường bằng vi sinh vật:
– Hiệu suất xử lí cao, bền vững, giảm khả năng tái ô nhiễm môi trường.
– An toàn với con người, vật nuôi và môi trường do không sử dụng hóa chất độc hại.
– Tiết kiệm chi phí đầu tư, không cần nhiều máy móc, ít nhân công, chi phí bảo dưỡng thấp, dễ dàng vận hành,…
Bài tập 4 trang 90 Chuyên đề Sinh học 10: Kể tên các thành tựu của công nghệ vi sinh vật trong việc xử lí ô nhiễm môi trường.
Trả lời:
Một số thành tựu của công nghệ vi sinh vật trong xử lí ô nhiễm môi trường:
– Ứng dụng chế phẩm Biomix 1 để xử lí rác thải sinh hoạt tại các nhà máy xử lí rác thải sinh hoạt Việt Trì, Đồng Xoài,…
– Lắp đặt bể biogas để xử lí chất thải trong chăn nuôi ở nhiều địa phương trên cả nước.
– Ứng dụng chế phẩm Biomix 1 để xử lí phế thải nông nghiệp ngoài đồng ruộng.
– Xử lí nước thải trong các khu công nghiệp bằng công nghệ MBBR, AAO.
Bài tập 5 trang 90 Chuyên đề Sinh học 10: Hãy so sánh phương pháp phân giải hiếu khí và phân giải kị khí
Trả lời:
|
Tiêu chí |
Phân giải hiếu khí |
Phân giải kị khí |
|
Điều kiện xảy ra |
Diễn ra trong điều kiện giàu oxygen. |
Diễn ra trong điều kiện không có oxygen. |
|
Quá trình phân giải |
Oxi hóa các chất hữu cơ. |
– Thủy phân. – Lên men. – Quá trình acetate hóa. – Quá trình methane hóa. |
|
Sản phẩm cuối cùng |
CO2, H2O, nitrate, sulfate và sinh khối. |
Khí CH4, CO2 và sinh khối (ít hơn nhiều so với phân giải hiếu khí). |
|
Hiệu quả |
Hiệu quả và chất lượng tốt hơn phân giải kị khí. |
Hiệu quả và chất lượng kém hơn phân giải hiếu khí. |
Bài tập 6 trang 90 Chuyên đề Sinh học 10: Lập kế hoạch thu gom pin (đã sử dụng) và chai lọ thuốc bảo vệ thực vật tại địa phương.
Trả lời:
Gợi ý kế hoạch thu gom pin (đã sử dụng) và chai lọ thuốc bảo vệ thực vật tại địa phương:
– Xác định địa điểm, quy mô, thời gian thực hiển.
– Xác định phương pháp thu gom (đến từng nhà thu gom hoặc đặt sẵn các hộp thu gom và mỗi tuần lấy một lần,…). Lưu ý, cần đảm bảo an toàn khi thực hiện thu gom, vận chuyển đến nơi tiếp nhận.
– Lên kế hoạch chi tiết về việc thu gom.
– Liên hệ với nơi tiếp nhận số pin, chai lọ thuốc bảo vệ thực vật,…
Bài tập 7 trang 90 Chuyên đề Sinh học 10: Hãy kể tên một số vi khuẩn phân hủy các chất hữu cơ trong môi trường.
Trả lời:
Một số vi khuẩn phân hủy các chất hữu cơ trong môi trường:
Bài tập 8 trang 90 Chuyên đề Sinh học 10: Bác Hưng đi qua chợ thấy người ta vứt nhiều rau xanh (rau muống, cải,…). Bác nghĩ mình có thể nhặt đem về ủ để tạo khí sinh học sử dụng cho đun nấu trong gia đình. Theo em, suy nghĩ của bác Hưng có đúng không? Nếu đúng, em hãy mô tả cách tạo khí sinh học từ rau xanh.
Trả lời:
– Suy nghĩ của bác Hưng là đúng, có thể ủ rau xanh để tạo khí sinh học sử dụng cho đun nấu trong gia đình.
– Cách tạo khí sinh học từ rau xanh:
+ (1) Thu gom rau xanh, xay nhuyễn, pha trộn cùng nước và chế phẩm sinh học.
+ (2) Cho vào hầm ủ hoặc thùng ủ kị khí.
+ (3) Chuẩn bị ống dẫn khí, túi khí dự trữ để lấy khí sinh học dùng nấu ăn.
+ (4) Các sản phẩm cặn bã dùng làm phân bón cho cây trồng.
Bài tập 9 trang 90 Chuyên đề Sinh học 10: Hãy nêu các lợi ích của việc sử dụng công nghệ biogas trong chăn nuôi và trồng trọt.
Trả lời:
Lợi ích của việc sử dụng công nghệ biogas trong chăn nuôi và trồng trọt:
– Trong chăn nuôi: Giúp xử lí chất thải chăn nuôi, làm chuồng trại sạch sẽ, giảm mùi hôi thối và ô nhiễm môi trường cũng như các bệnh truyền nhiễm.
– Trong trồng trọt: Các chất thải chăn nuôi sau khi cho vào hầm biogas sẽ chuyển hóa thành khí sinh học. Phần cặn bã dùng để ủ phân bón hữu cơ giúp cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng, hạn chế sử dụng phân hóa học, an toàn với đất và môi trường.
Bài tập 10 trang 90 Chuyên đề Sinh học 10: Công ty TNHH X kinh doanh sản xuất đồ đóng hộp. Ghi nhận hằng năm cho thấy công ty có lượng lớn rác thải rắn, đặc biệt là rác thải hữu cơ (vỏ trái cây, xương cá,…) và cần tốn rất nhiều chi phí để giải quyết lượng rác thải này, gây ảnh hưởng đến nguồn thu của công ty. Nếu trên cương vị là một chuyên viên xử lí rác thải, em sẽ tư vấn biện pháp xử lí rác thải nào cho công ty X để vừa giảm chi phí, vừa đảm bảo an toàn cho môi trường?
Trả lời:
Biện pháp xử lí rác thải cho công ti X vừa giảm chi phí, vừa đảm bảo an toàn cho môi trường: Sử dụng công nghệ biogas để xử lí rác thải hữu cơ. Với biện pháp này, xử lí được lượng lớn rác thải đồng thời thu được khí sinh học để đun nấu, thắp sáng,… và chất cặn bã làm phân bón hữu cơ cho cây trồng. Như vậy, khi dùng công nghệ biogas, công ty X vừa không tốn tiền xử lí rác thải hữu cơ mà còn tiết kiệm được chi phí năng lượng hằng ngày và có thể thu được một khoản phí từ việc bán phân hữu cơ.
Bài tập 11 trang 90 Chuyên đề Sinh học 10: Hãy lập kế hoạch xây dựng hầm biogas cho các hộ chăn nuôi ở địa phương
Gợi ý:
- Mục tiêu (xây hầm biogas thu khí sinh học để nấu ăn, thắp sáng, giảm ô nhiễm môi trường,…).
– Địa điểm (chú ý thuận lợi cho việc xây dựng, đảm bảo an toàn, vệ sinh môi trường,…).
– Kích thước hầm biogas (bao gồm hầm đầu vào, hầm biogas, bể đầu ra,…).
– Nguyên vật liệu (gạch, xi măng, sắt, thép, ống nhựa PVC,…).
– Chi phí vật liệu, nhân công,…
– Thời gian thực hiện.
– …
Trả lời:
Học sinh xây dựng kế hoạch xây dựng hầm biogas cho các hộ chăn nuôi ở địa phương theo gợi ý:
– Mục tiêu (xây hầm biogas thu khí sinh học để nấu ăn, thắp sáng, giảm ô nhiễm môi trường,…).
– Địa điểm (chú ý thuận lợi cho việc xây dựng, đảm bảo an toàn, vệ sinh môi trường,…).
– Kích thước hầm biogas (bao gồm hầm đầu vào, hầm biogas, bể đầu ra,…).
– Nguyên vật liệu (gạch, xi măng, sắt, thép, ống nhựa PVC,…).
– Chi phí vật liệu, nhân công,…
– Thời gian thực hiện.
– …
Bài tập 12 trang 90 Chuyên đề Sinh học 10: Hãy thiết kế hố xử lí rác thải hữu cơ cho các hộ gia đình ở nông thôn.
Trả lời:
Gợi ý thiết kế hố xử lí rác thải hữu cơ cho các hộ gia đình ở nông thôn:
– Thiết kế hố xử lí rác tùy thuộc vào quy mô hộ gia đình, phù hợp với lượng rác gia đình thải ra, hố xử lí phải dễ ủ, dễ lấy phân mùn để bón cho cây trồng.
– Nên chọn công nghệ xử lí rác hiếu khí vì dễ thực hiện hơn.
– Sử dụng chế phẩm vi sinh vật để quá trình xử lí rác được hiệu quả hơn.