Giải bài tập Toán lớp 7 Bài 3: Biểu đồ đoạn thẳng
Giải Toán 7 trang 102 Tập 1
Câu hỏi mở đầu trang 102 Toán lớp 7: Hãy nêu nhận xét của em về sự tăng hoặc giảm của số liệu theo thời gian trong bảng dữ liệu sau.
Phương pháp giải:
Quan sát, nhận xét về điểm từ tuần 1 đến tuần 5
Lời giải:
Điểm của bạn Tú ở tuần 2 giảm so với tuần 1
Điểm của bạn Tú ở tuần 3 giữ nguyên so với tuần 2
Điểm của bạn Tú ở tuần 4 tăng so với tuần 3
Điểm của bạn Tú ở tuần 5 tăng so với tuần 4
1. Giới thiệu biểu đồ đoạn thẳng
HĐ 1 trang 102 Toán lớp 7: Trong hình dưới đây, dãy số được ghi trên các điểm có đánh dấu theo thứ tự biểu diễn số li trà sữa bán được của tiệm Trân Châu vào các ngày trong tuần. Em hãy cho biết số li bán được trong các ngày thứ Ba, thứ Tư, thứ Năm. Số liệu vừa đọc được tăng hay giảm?
Lời giải:
Dựa vào hình vẽ trên, số li bán được trong các ngày thứ Ba là 35 li, thứ Tư là 20 li và thứ Năm là 35.
Số li trà sữa bán được từ thứ Ba đến thứ Tư là giảm và từ thứ Tư đến thứ Năm là tăng.
2. Vẽ biểu đồ đoạn thẳng
Giải Toán 7 trang 104 Tập 1
Thực hành 1 trang 104 Toán lớp 7: Bảng dữ liệu sau cho biết số cá bắt được khi cất vó trong mỗi giờ từ 7 giờ đến 12 giờ của bạn Cát. Em hãy vẽ biểu đồ đoạn thẳng biểu diễn bảng dữ liệu này.
Phương pháp giải:
Cách vẽ biểu đồ đoạn thẳng:
Bước 1: Vẽ hai trục ngang và dọc vuông góc với nhau
– Trục ngang: Ghi các mốc thời gian
– Trục dọc: Chọn khoảng chia thích hợp với số liệu và ghi số ở các vạch chia
Bước 2:
– Tại mỗi mốc thời gian trên tục ngang, đánh dấu một điểm cách điểm mốc thời gian theo chiều thẳng đứng một khoảng bằng số liệu tại mốc thời gian đó, tương ứng với khoảng chia trên trục dọc
– Vẽ các đoạn thẳng nối từng cặp điểm tương ứng với cặp mốc thời gian liên tiếp, ta được một đường gấp khúc biểu diễn sự thay đổi số liệu theo thời gian.
Bước 3: Hoàn thiện biểu đồ:
– Ghi tên biểu đồ
– Ghi chú các giá trị số liệu tại các đầu đoạn thẳng
– Ghi đơn vị trên 2 trục
Lời giải:
Giải Toán 7 trang 105 Tập 1
Vận dụng 1 trang 105 Toán lớp 7: Trong các đoạn thẳng tạo thành đường gấp khúc trong biều đồ ở Ví dụ 2, em hãy cho biết:
a) Đoạn nào dốc lên? Đoạn nào dốc xuống?
b) Ngày nào lớp 7A thu gom được trên 100 chai nhựa?
Phương pháp giải:
a) Quan sát đường gấp khúc từ trái qua phải
b) Đọc số liệu được ghi trên các điểm có đánh dấu
+ Xác định số liệu lớn hơn 100
+ Kiểm tra xem số liệu đó ứng với ngày nào.
Lời giải:
a) * Đoạn dốc lên: + Từ thứ Hai đến thứ Ba
+ Từ thứ Ba đến thứ Tư
+ Từ thứ Sáu đến thứ Bảy
+ Từ thứ Bảy đến thứ Chủ nhật
* Đoạn dốc lên: + Từ thứ Tư đến thứ Năm
+ Từ thứ Năm đến thứ Sáu
b) Ngày thứ Bảy và Chủ nhật lớp 7A thu gom được trên 100 chai nhựa.
3. Đọc và phân tích dữ liệu từ biểu đồ đoạn thẳng
Giải Toán 7 trang 106 Tập 1
Thực hành 2 trang 106 Toán lớp 7: Hãy phân tích biểu đồ đoạn thẳng sau:
Phương pháp giải:
+ Biểu đồ biểu diễn các thông tin về vấn đề gì?
+ Đơn vị thời gian là gì?
+ Thời điểm nào số liệu cao nhất, thấp nhất?
+ Số liệu tăng, giảm trong những khoảng thời gian nào?
Lời giải:
+ Biểu đồ biểu diễn lượng mưa trung bình các tháng năm 2019 tại Thành phố Hồ Chí Minh
+ Đơn vị thời gian là tháng, đơn vị số liệu là mm
+ Tháng 9 có lượng mưa trung bình cao nhất
+ Tháng 2 có lượng mưa trung bình thấp nhất
+ Lượng mưa tăng giữa các tháng: 2 – 3 ; 3 – 4; 4 – 5; 5 – 6; 8 – 9.
+ Lượng mưa giảm giữa các tháng: 1 – 2 ; 6 –7 ; 7 – 8; 9 – 10; 10 – 11; 11 – 12.
Vận dụng 2 trang 106 Toán lớp 7: Nếu quy ước rằng lượng mưa của mỗi tháng trong mùa mưa phải trên 100 mm, em hãy cho biết mùa mưa tại Thành phố Hồ Chí Minh thường bắt đầu từ tháng nào và đến tháng nào thì kết thúc.
Phương pháp giải:
Tìm khoảng thời gian giữa các tháng mà lượng mưa đều trên 100 mm
Lời giải:
Ta thấy từ tháng 5 đến tháng 11, lượng mưa trung bình đều trên 100 mm.
Vậy mùa mưa tại Thành phố Hồ Chí Minh thường bắt đầu từ tháng 5 và đến tháng 11 thì kết thúc.
Bài tập
Bài 1 trang 106 Toán lớp 7: Vẽ biểu đồ đoạn thẳng biểu diễn dữ liệu của bảng thống kê sau:
Phương pháp giải:
Cách vẽ biểu đồ đoạn thẳng:
Bước 1: Vẽ hai trục ngang và dọc vuông góc với nhau
– Trục ngang: Ghi các mốc thời gian
– Trục dọc: Chọn khoảng chia thích hợp với số liệu và ghi số ở các vạch chia
Bước 2:
– Tại mỗi mốc thời gian trên tục ngang, đánh dấu một điểm cách điểm mốc thời gian theo chiều thẳng đứng một khoảng bằng số liệu tại mốc thời gian đó, tương ứng với khoảng chia trên trục dọc
– Vẽ các đoạn thẳng nối từng cặp điểm tương ứng với cặp mốc thời gian liên tiếp, ta được một đường gấp khúc biểu diễn sự thay đổi số liệu theo thời gian.
Bước 3: Hoàn thiện biểu đồ:
– Ghi tên biểu đồ
– Ghi chú các giá trị số liệu tại các đầu đoạn thẳng
– Ghi đơn vị trên 2 trục
Lời giải:
Giải Toán 7 trang 107 Tập 1
Bài 2 trang 107 Toán lớp 7: Quan sát biểu đồ dưới đây và trả lời các câu hỏi
a) Biểu đồ biểu diễn các thông tin về vấn đề gì?
b) Đơn vị đo thời gian là gì?
c) Tháng nào cửa hàng có doanh thu cao nhất?
d) Tháng nào cửa hàng có doanh thu thấp nhất?
e) Doanh thu của cửa hàng tăng trong những khoảng thời gian nào?
g) Doanh thu của cửa hàng giảm trong những khoảng thời gian nào?
Phương pháp giải:
Quan sát đường gấp khúc từ trái qua phải
Đọc số liệu được ghi trên các điểm có đánh dấu
Lời giải:
a) Biểu đồ biểu diễn các thông tin về doanh thu trong 12 tháng của cửa hàng A
b) Đơn vị đo thời gian là: tháng
c) Tháng 12 cửa hàng có doanh thu cao nhất (85 triệu đồng)
d) Tháng 5 cửa hàng có doanh thu thấp nhất (50 triệu đồng)
e) Doanh thu của cửa hàng tăng trong những khoảng từ tháng: 1 – 2 ; 2 – 3 ; 3 – 4 ; 5 – 6 ; 7 – 8 ; 10 – 11 ; 11 – 12
g) Doanh thu của cửa hàng giảm trong những khoảng từ tháng: 4 – 5; 6 – 7; 8 – 9 ; 9 – 10
Bài 3 trang 107 Toán lớp 7: Hãy phân tích dữ liệu được biểu diễn trên biểu đồ sau:
Phương pháp giải:
+ Biểu đồ biểu diễn các thông tin về vấn đề gì?
+ Đơn vị thời gian là gì?
+ Thời điểm nào số liệu cao nhất, thấp nhất?
+ Số liệu tăng, giảm trong những khoảng thời gian nào?
Lời giải:
+ Biểu đồ biểu diễn nhiệt độ trung bình các tháng năm 2020 tại Thành phố Hồ Chí Minh.
+ Đơn vị thời gian là tháng, đơn vị số liệu là C
+ Tháng 4 có nhiệt độ trung bình cao nhất
+ Tháng 12 có nhiệt độ trung bình thấp nhất
+ Nhiệt độ trung bình tăng trong những khoảng thời gian từ tháng: 1 – 2; 2 – 3; 3 – 4
+ Nhiệt độ trung bình giảm trong những khoảng thời gian từ tháng: 4 – 5; 5 – 6; 6 – 7; 8 – 9; 10 – 11; 11 – 12
+ Nhiệt độ trung bình không đổi trong những khoảng thời gian từ tháng: 7 – 8; 9 – 10
Xem thêm các bài giải SGK Toán lớp 7 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết:
Bài 2: Biểu đồ hình quạt tròn
Bài tập cuối chương 5
Bài 1: Tỉ lệ thức – Dãy tỉ số bằng nhau
Bài 2: Đại lượng tỉ lệ thuận