Giải bài tập Kinh tế Pháp luật lớp 10 Bài 19: Pháp luật trong đời sống xã hội
Mở đầu trang 118 Kinh tế và Pháp luật 10: Em hãy cùng các bạn tam gia trò chơi: “Ai nhanh hơn”. Kể tên những hành vi vi phạm pháp luật mà em biết.
Lời giải:
– Giết người, cướp của.
– Tranh chấp quyền sử dụng đất giữa các hộ gia đình.
– Lấn chiếm lòng đường, vỉa hè.
– Vi phạm luật giao thông.
– Học sinh tụ tập đánh nhau.
1. Khái niệm pháp luật
Câu hỏi trang 119 Kinh tế và Pháp luật 10: Em hãy đọc các điều luật dưới đây và trả lời câu hỏi
a) Theo em, các điều khoản trong Bộ luật Dân sự và Luật Bảo vệ môi trường là những quy định dành cho ai?
b) Các quy định của pháp luật do cơ quan nào ban hành và đảm bảo thực hiện?
c) Pháp luật là quy tắc xử sự chung cho tất cả mọi người hay chỉ dành cho người vi phạm? Vì sao?
Lời giải:
Yêu cầu a) Các điều khoản trong Bộ luật Dân sự và Luật Bảo vệ môi trường là những quy định dành cho tất cả mọi người, những cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân.
Yêu cầu b) Các quy định của pháp luật do Nhà nước ban hành và bảo đảm thực hiện.
Yêu cầu c) Pháp luật là quy tắc xử sự chung cho tất cả mọi người.
2. Đặc điểm của pháp luật
Câu hỏi trang 120 Kinh tế và Pháp luật 10: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi
a) Qua các thông tin trên, em hãy cho biết, các quy định trong Luật Giao thông đường bộ, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp và Bộ luật Dân sự dành cho những đối tượng nào? Ở đâu?
b) Em hãy chỉ ra điểm khác biệt của pháp luật với Điều lệ Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
Lời giải:
Yêu cầu a) Các quy định trong Luật Giao thông đường bộ, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp và Bộ luật Dân sự được áp dụng ở nhiều nơi, bắt buộc với tất cả mọi người, trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
Yêu cầu b)
– Pháp luật là những quy tắc xử sự có tính bắt buộc chung, dành cho tất cả mọi người.
– Điều lệ Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là quy định về nhiệm vụ của đoàn viên.
Câu hỏi trang 120 Kinh tế và Pháp luật 10: Em hãy đọc thông tin, tình huống và trả lời câu hỏi
a) Vì sao cửa hàng của bà M bị xử phạt vi phạm hành chính?
b) Việc cơ quan quản lí thị trường xử phạt cửa hàng bà M thể hiện điều gì của pháp luật?
Lời giải:
Yêu cầu a) Cửa hàng của bà M bị xử phạt vi phạm hành chính vì cửa hàng buôn bán một số mặt hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ.
Yêu cầu b) Việc cơ quan quản lí thị trường xử phạt cửa hàng bà M thể hiện quyền lực nahf nước và mang tính cưỡng chế.
Câu hỏi trang 121 Kinh tế và Pháp luật 10: Từ đoạn hội thoại trên em hãy cho biết, tính chặt chẽ về hình thức của pháp luật được thể hiện như thế nào?
Lời giải:
– Tính chặt chẽ về hình thức của pháp luật được thể hiện qua các văn bản có chưa quy pháp luật do Nhà nước ban hành, các văn bản này quy định rõ ràng, một nghĩa để mọi người hiểu đúng và làm đúng.
3. Vai trò của pháp luật trong đời sống xã hội
Câu hỏi trang 122 Kinh tế và Pháp luật 10: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi:
a) Em hãy cho biết, Luật Doanh nghiệp có vai trò thế nào đối với Nhà nước và doanh nghiệp?
b) Những quy định của Luật Giao thông đường bộ có ý nghĩa như thế nào đối với Nhà nước và xã hội.
Lời giải:
Yêu cầu a) Vai trò của Luật Doanh nghiệp:
– Luật Doanh nghiệp giúp cho Nhà nước quản lí kinh tế đất nước, quy định quyền và nghĩa vụ của các tổ chức, cá nhân trong hoạt động sản xuất kinh doanh; quy định địa vị pháp lí của các đơn vị, tổ chức kinh tế; quy định các loại thuế đối với các cá nhân, tổ chức kinh doanh,…
Yêu cầu b) Luật Giao thông đường bộ giúp cho Nhà nước quản lý được việc tham gia giao thông của người dân, giúp hạn chế tai nạn giao thông,…
Câu hỏi trang 122 Kinh tế và Pháp luật 10: Em hãy đọc thông tin, thảo luận tình huống dưới đây
a) Ở thông tin trên, công dân được thực hiện quyền gì của mình và thực hiện như thế nào?
b) Ở tình huống trên ,vì sao anh X lại văn cứ vào Điều 125 Bộ luật Lao động năm 2019 để khiếu nại quyết định của Giám đốc Công ty H?
Lời giải:
Yêu cầu a) Công dân thực hiện quyền bầu cử và ứng cử của mình. Khi đủ 18 tuổi trở lên thì có quyền bầu cử, đủ 21 tuổi trở lên có quyền ứng cử vào Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp.
Yêu cầu b) Trích Khoản 4 Điều 125 Bộ Luật Lao động: Người lao động tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong thời hạn 30 ngày hoặc 20 ngày cộng dồn trong thời hạn 365 ngày tính từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng. Trường hợp được coi là có lý do chính đáng bao gồm thiên tai, hỏa hoạn, bản thân, thân nhân bị ốm có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền và trường hợp khác được quy định trong nội quy lao động.
Anh X mới chỉ xin nghỉ thêm 3 ngày, có lý do khách quan chính đáng (do tàu bị trục trặc) và đã được Ban Giám đốc thông qua giấy phép nghỉ thêm nên không thể coi là anh X tự ý nghỉ làm ở công ty như lý do mà công ty đưa ra, quyết định sa thải này là không đúng pháp luật.
Luyện tập
Luyện tập 1 trang 123 Kinh tế và Pháp luật 10: Xử lý các tình huống sau:
Tình huống a. Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định nam, nữ khi kết hôn với nhau phải tuân theo điều kiện về độ tuổi “nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên”, là thể hiện đặc điểm nào của pháp luật?
Tình huống b. Trên cơ sở quy định của pháp luật về kinh doanh, ông Tuấn đã đăng kí mở cửa hàng bán đồ nội thất gia đình và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đăng kí kinh doanh.
Vai trò nào của pháp luật được thể hiện trong trường hợp trên? Vì sao?
Tình huống c. Công ty M kinh doanh có hiệu quả nhưng kê khai doanh thu thiếu trung thực để giảm bớt tiền thuế phải nộp làm thất thu lớn cho Nhà nước. Trên cơ sở pháp luật, cơ quan thuế đã xử phạt Công ty M vì hành vi gian dối trong kê khai thuế.
Quyết định xử phạt của cơ quan thuế là thể hiện vai trò nào của pháp luật?
Lời giải:
– Xử lí tình huống a. Thể hiện tính quy phạm phổ biến, tính bắt buộc chung của pháp luật.
– Xử lí tình huống b. Pháp luật trong trường hợp này là phương tiện để Nhà nước quản lí kinh tế, xã hội vì cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã cấp giấy phép kinh doanh cho ông Tuấn được bán đồ nội thất gia đình.
– Xử lí tình huống c. Quyết định xử phạt của cơ quan thuế là thể hiện vai trò pháp luật là phương tiện để công dân thực hiện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Luyện tập 2 trang 123 Kinh tế và Pháp luật 10: Có ý kiến cho rằng, để quản lý kinh tế, quản lý các lĩnh vực xã hội thì không nhất thiết phải có pháp luật, chỉ cần có chính sách của Nhà nước và tuyên truyền trong nhân dân là được.
Em có đồng ý với ý kiến trên hay không? Vì sao?
Lời giải:
– Em không đồng ý với ý kiến trên.
– Vì:
+ Nhà nước chỉ là đại diện chính thức của toàn xã hội, thông qua pháp luật để phát huy quyền lực của mình, kiểm tra, kiểm soát mọi hoạt động của các cá nhân, tổ chức, cơ quan nhà nước và mọi thành phần dân cư trong xã hội.
+ Vậy nên các chính sách nhà nước và việc tuyên truyền trong nhân dân là chưa đủ, cần phải có Pháp luật thì những chính sách đó mới được thực hiện một cách đúng đắn và nghiêm minh nhất.
Luyện tập 3 trang 123 Kinh tế và Pháp luật 10: Em hãy cho biết, pháp luật có vai trò như thế nào đối với em và các bạn trong lớp, trong trường? Cho ví dụ.
Lời giải:
– Cung cấp cho học sinh những kiến thức về hệ thống pháp luật Việt Nam.
– Thấy rõ được sự cần thiết phải chấp hành pháp luật và có thái độ không khoan nhượng với những biểu hiện coi thường pháp luật.
– Chấp hành tự giác, nghiêm minh pháp luật của bản thân và tập thể theo yêu cầu của nhà trường.
– Nâng cao trình độ hiểu biết pháp luật giúp học sinh nắm vững và biết xử sự hợp pháp, chủ động phòng ngừa, ngăn chặn các hiện tượng vi phạm pháp luật nói chung và nội quy, quy định của trường lớp nói riêng.
Vận dụng
Vận dụng trang 123 Kinh tế và Pháp luật 10: Em hãy cùng các bạn trong nhóm lập dự án tuyên truyền về vai trò của pháp luật đối với công dân về quyền bình đẳng giới, thân thể, sức khỏe của công dân theo gợi ý sau: mục đích, đối tượng tuyên truyền, nội dung tuyên truyền, hình thức tuyên truyền, thời gian, địa điểm thực hiện, trình bày kế hoạch trước lớp.
Lời giải:
– Mục đích: Giúp mọi người tìm hiểu rõ hơn, có thêm kiến thức về quyền bình đẳng giới, thân thể, sức khỏe của công dân.
– Đối tượng: Các bạn trong trường, lớp.
– Nội dung tuyên truyền: Vai trò của pháp luật đối với công dân về quyền bình đẳng giới, thân thể, sức khỏe của công dân.
– Hình thức: trò chơi, bài thuyết trình, diễn kịch,…
– Thời gian, địa điểm: buổi sinh hoạt lớp.
Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên chỉ mang tính tham khảo.
Xem thêm các bài giải Kinh tế pháp luật lớp 10 Cánh diều hay, chi tiết khác:
Giải SGK Kinh tế Pháp luật 10 Bài 17: Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ và môi trường
Giải SGK Kinh tế Pháp luật 10 Bài 18: Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về bộ máy nhà nước
Giải SGK Kinh tế Pháp luật 10 Bài 19: Pháp luật trong đời sống xã hội
Giải SGK Kinh tế Pháp luật 10 Bài 20: Hệ thống pháp luật Việt Nam
Giải SGK Kinh tế Pháp luật 10 Bài 21: Thực hiện pháp luật