Tác giả tác phẩm: Tục ngữ và sáng tác văn chương – Ngữ văn 7
A. Nàng Bân
I. Tác giả
– Tác giả dân gian
II. Tác phẩm Nàng Bân
1. Thể loại: Cổ tích
2. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác
– In trong kho tàng cổ tích Việt Nam, Vũ Ngọc Khánh,NXB Văn Hóa thông tin 2006
3. Phương pháp biểu đạt: Nghị luận
4. Tóm tắt Nàng Bân
– Kể về sự tích của câu ngữ kể về Nàng Bâng
Nàng Bâng may áo cho chồng
May ba tháng ròng,mới trọn cổ tay
5. Bố cục tác phẩm Nàng Bân
– Phần 1: Từ đầu…may ba tháng ròng mới trọn cổ tay: kể về việc nàng Bâng may áo cho chồng
– Phần 2: Còn lại: sự tích rét nàng Bâng
6. Giá trị nội dung tác phẩm Nàng Bân
– Sự tích của câu tục ngữ về Nàng Bâng
7. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Nàng Bân
– Ngôn ngữ đậm chất dân gian
– Hình ảnh sinh động, ấn tượng
III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Nàng Bân
1. Việc Nàng Bâng may áo
– Nàng Bâng là con gái Ngọc Hoàng
+ Tính tình chậm chạp, có phần vụng về
+ Gia đình cho nàng Bâng lấy chồng để biết thêm công việc gia đình
+ Chồng nàng là người nhà trời
+ Chồng rất nàng, nàng cũng vậy
+ Nàng may cho chồng một cái áo khi trời bắt đầu rét
+ Vì vụng về nên nàng may từ đông sang xuân mới chỉ được tay áo
2. Sự tích ra đời của câu tục ngữ
– Người đời cười chê sự vụng về của Nàng Bâng nên câu tục ngữ ra đời
Nàng Bâng may áo cho chồng
May ba tháng ròng,mới trọn cổ tay
– Tuy vậy nàng vẫn không nản chí
– May hết tháng giêng, rồi qua tháng hai mới xong
+ Khi may xong thì trời bắt đầu rét
+ Ngọc Hoàng thương nên cho rét vào hôm để chồng nàng thử áo
+ Và cũng từ đó rét nàng Bâng được xuất hiện cho đến ngày nay
B. Chim trời, cá nước – Xưa và nay
I. Tác giả
– Đoàn Giỏi (1925- 1989)
– Ông có những bút danh khác như: Nguyễn Hoài, Nguyễn Phú Lễ, Huyền Tư
– Quê quán: Tiền Giang
– Gia đình: xuất thân trong một gia đình địa chủ lớn trong vùng và giàu lòng yêu nước.
– Phong cách nghệ thuật: Các tác phẩm của Đoàn Giỏi thường viết về cuộc sống, thiên nhiên và con người ở Nam Bộ
– Tác phẩm chính: Đất rừng phương Nam là một trong những tác phẩm nổi tiếng của Đoàn Giỏi
– Các tác phẩm tiêu biểu của ông: Truyện dài
.Đường về gia hương (1948)
.Cá bống mú (1956)
.Đất rừng phương Nam (195
.Cuộc truy tầm kho vũ khí (1962)
II. Tác phẩm Chim trời, cá nước – Xưa và nay
1.Thể loại: tiểu thuyết
2. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác
– Đoạn trích được trích trong tác phẩm Đất rừng phương Nam (1957)
– Tác phẩm viết về cuộc đời phiêu bạt của cậu bé tên An. Sau đó, cậu may mắn được ba mẹ Cò nhận nuôi và có cuộc sống hạnh phúc. Bối cảnh của tác phẩm là miền Tây Nam Bộ, Việt Nam vào những năm 50 của thế kỉ XX, sau khi thực dân Pháp quay trở lại xâm chiếm Nam Bộ.
3. Phương thức biểu đạt: tự sự
4. Người kể chuyện: Nhân vật An
5. Tóm tắt Chim trời, cá nước – Xưa và nay
– Đoạn trích về An và Cò trên đường vào rừng U Minh xung quanh ngắm nhìn bầy chim đang đậu xung quanh với đủ loại chim già đãy,điêng điểng, ngỗng…
6. Bố cục tác phẩm Chim trời, cá nước – Xưa và nay
– Phần 1: Từ đầu… còn vung râu cựa quậy: hình ảnh bầy chim
– Phần 2: Còn lại: Cuộc đối thoại của Cò và An
7. Giá trị nội dung tác phẩm Chim trời, cá nước – Xưa và nay
– Hành trình khám phá rừng U Minh của Cò và An
8. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Chim trời, cá nước – Xưa và nay
– Cách kể chuyện hấp dẫn , lôi cuốn
– Miêu tả chi tiết tính cách nhân vật qua lời nói và hành động
– Nghệ thuật tả cảnh giàu tính hình tượng
– Ngôi kể thứ nhất thể hiện rõ nét về sự tò mò của nhân vật An trong lần đầu đi lấy mật ong
– Ngôn ngữ nhân vật giản dị, gần gũi đậm chất miền Tây Nam Bộ
– Kết hợp tự sử, miêu tả và biểu cảm
III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Chim trời, cá nước – Xưa và nay
1. Câu tục ngữ “ chim trời,cá nước”
– Chim đậu trắng xóa , cây vẹt,cây chà là,cây vẹt rụng trụi lá
– Tiếng chim kêu náo động như tiếng xóc rỗ đồng tiền
– Nhiều con chim lạ, to như con ngỗng đậu quằn nhánh cây
– Con điêng điểng ngóc cổ lên mặt nước
– Chim trời cá nước diễn tả của mọi thứ là của thiên nhiên
+ Các loài vật sống tự do, không có tác động bởi con người
+ Môi trường sinh thái tự nhiên, thức ăn là những động vật sống ở đó
2. Mục đích của việc vận dụng ca dao tục ngữ vào tác phẩm văn học
– Làm cho đoạn trích, lời nói của nhân vật trở nên hay hơn
+ Tác phẩm trở nên xúc tích hơn
– Câu tục ngữ “chim trời cá nước” làm đẹp, sâu sắc lời nói
+ Người đọc có thể hiểu được ý của người viết muốn nói
– Các sinh vật ở đây sống tự do , thức ăn từ thiên nhiên
+ Không chịu sự ràng buộc của bất cứ ai.
Xem thêm các bài tóm tắt tác giả, tác phẩm Ngữ văn lớp 7 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:
Tác giả – tác phẩm: Những kinh nghiệm dân gian về lao động sản xuất
Tác giả – tác phẩm: Tục ngữ và sáng tác văn chương
Tác giả – tác phẩm: Những kinh nghiệm dân gian về con người và xã hội
Tác giả – tác phẩm: Trò chơi cướp cờ
Tác giả – tác phẩm: Cách gọt củ hoa Thủy Tiên